Soorten kruiden

Peper en zout zijn natuurlijk de bekendste smaakmakers in de Westerse keuken, maar er zijn wel duizenden kruiden die je kunt gebruiken om jouw kookkunsten op te spicen. Uiteraard kennen we de veel gebruikte Italiaanse kruiden als Tijm, Rozemarijn, Basilicum en Oregano.

Maar ook in de Oosterse keuken gebruiken de koks heel veel verschillende kruiden zoals gember, Kurkuma en Citroengras. Voor de kokers onder ons die graag wat pit in de keuken gebruiken hebben we een lijst samengesteld met een aantal eigenschappen.

1. Tijm

Tijm

  • Latijnse naam: Thymus vulgaris
  • Herkomst: Gebied rondom de Middellandse Zee

Veel mensen kennen het aromatisch kruid tijm wel uit de keuken, maar wist je dat het ook wordt gebruikt in sommige zepen? Er zijn wat varianten van tijm, denk hierbij aan citroentijm of wilde tijm.

Je kunt tijm zowel vers als gedroogd gebruiken. Als je niet veel (verse) tijm gebruikt kun je het ook invriezen. Je gebruikt tijm vanaf het begin van het koken. Gebruik tijm bijvoorbeeld in sauzen, tomaten, stoofschotels of groenten uit de oven.

2. Rozemarijn

Rozemarijn

  • Latijnse naam: Rosmarinus officinalis
  • Herkomst: Zuid-Europa en Klein-Azië

De rozemarijn kan wel tot 2 meter hoog worden en heeft naaldvormige blaadjes met (als ze doorschieten) lichtblauwe bloemetjes met veel stuifmeel. De plant ruikt redelijk sterk en als je er met je vingers langs gaat, dan ruiken je vingers ook lekker naar rozemarijn.

In verschillende landen heet rozemarijn anders; rosemary leaf (Engels), rosemarinblaetter (Duits), feuille de romarin (Frans, romero (Spaans) en rosamaria (Italiaans). Al heeft rozemarijn een milde smaak, toch kan het al snel overheersend worden in je gerecht. Het wordt vooral gebruikt in Italiaanse gerechten.

3. Munt

Munt

  • Latijnse naam: Mentha
  • Herkomst: Eurazië, Afrika, Engeland

Voor een lekkere frisheid kun je munt heel goed gebruiken. Zo wordt munt gebruikt als toevoeging voor bijvoorbeeld tandpasta, kauwgom, snoepjes en thee. Er bestaat ook muntolie, dit wordt vooral gehaald uit aarmunt en pepermunt (de laatste is een kruising tussen Mentha spicata en Mentha aquatica).

Wanneer je munt bij de groenteboer of supermarkt koopt is het over het algemeen aarmunt. Naast dit type munt zijn er nog meer muntsoorten zoals akkermunt, watermunt, polei, witte munt en akkermunt.

4. Basilicum

Basilicum

  • Latijnse naam: Ocimum basilicum
  • Herkomst: Tropisch Azië

De basilicum plant kan wel tot 60 cm hoog worden. Het beste geef je het plantje vanaf onderen water. De zoetige smaak wordt veel gebruikt in de Italiaanse keuken, maar ook past het goed bij groente- en tomatengerechten of knoflook. Basilicumpesto, -olie of –azijn zijn ook goed te gebruiken in de keuken.

Het schijnt zo te zijn dat basilicumolie je geest verfrist bij inhalatie en de wijn die van de bladeren wordt gemaakt staat bekend als een afrodisiacum en tonicum, want de bijnierschors wordt er door gestimuleerd. Ook zijn de bladeren een goed middel tegen vliegen en muggen. Het aftreksel van basilicum werkt bacteriedodend en spijsvertering bevorderend.

5. Bieslook

Bieslook

  • Latijnse naam: Allium schoenoprasum
  • Herkomst: China / Centraal Azië

Bieslook komt uit de uienfamilie en dat kun je proeven. De holle stengeltjes hebben een zachte uiensmaak. Althans, de meeste mensen denken dat het stengeltjes zijn, maar het zijn eigenlijk de bladeren van de bieslook plant.

6. Oregano

Oregano

  • Latijnse naam: Origanum vulgare
  • Herkomst: Oosten van het Middellandse Zeegebied

Oregano wordt ook wel wilde marjolein genoemd. De Italiaanse keuken is een grootverbruiker van dit licht zoete, kruidige kruid. Al heet het wilde marjolein, de smaak is wel scherper en sterker dan de gewone marjolein.

Zowel droog als vers kun je oregano gebruiken. Vers kun je het in de koelkast enkele dagen goed houden, maar je kunt het ook invriezen. Gedroogde oregano smaakt iets sterker dan verse.

7. Peterselie

Peterselie

  • Latijnse naam: Petroselinum crispum
  • Herkomst: Zuid-Europa / Nederland

De peterselie plant kan wel 80 cm worden en is een tweejarige plant met stevige stengels, een, naar verhouding, dikke witte wortel en gekrulde, getande, in drieën verdeelde en driehoekige bladeren. Peterselie is behoorlijk gezond doordat ze rijk zijn aan vitamines en mineralen.

Je kunt peterselie zowel droog als vers gebruiken. Vers is het enkele dagen houdbaar in de koelkast, maar je kunt het ook invriezen. In principe kook/bak je peterselie niet mee, maar gebruik je het meer als garnering bij bijvoorbeeld sauzen, visgerechten en groenten.

8. Salie

Salie

  • Latijnse naam: Salvia officinalis
  • Herkomst: Middellandse Zee / Noord-Afrika

Sage is de Engelse naam voor dit kruid. Met zijn dikke, donzige grijsgroene bladeren bloeit hij in de zomer en blijft groen.

De smaak van de bladeren is redelijk sterk en worden daarom niet in grote hoeveelheden toegevoegd aan een gerecht. Je kunt salie onder andere terug vinden in Provençaalse kruiden. Ook kun je er thee van maken die ontsmettend werkt voor je bloed en zenuwstelsel.

9. Dille

Dille

  • Latijnse naam: Anethum graveolens
  • Herkomst: Zuid-Europa tot India

De meeste dille die in Nederland te koop is komt uit Griekenland. Het meeste worden de zaden gebruikt in Oost-Europa en Scandinavische landen. In Nederland gebruikt men ze vooral in soepen, salades, sauzen en (gestoofde) vis.

De zogenaamde hoofdjes van de dilleplant in onrijpe en verse vorm, worden vaak gebruikt voor Gravad Lax, aardappelsalade en azijn. Verse dille is over het algemeen lekkerder van smaak dan de gedroogde versie. Als je kookt met dille, dan gebruik je deze pas als je gerecht al klaar is (je kookt het niet mee).

10. Koriander

Koriander

  • Latijnse naam: Coriandrum sativum
  • Herkomst: Midden-Oosten en landen rond de Middellandse Zee

Een andere naam voor koriander is ketoembar en wordt vooral gebruikt in de Oosterse keuken. Sommige mensen zweren bij koriander, anderen moeten er niets van weten en laten het dan ook bewust weg uit hun gerechten.

Je kunt zowel de bladeren als de zaden gebruiken. Als je het vers gebruikt, dan voeg je direct een stoot vitamine A toe aan je gerecht. De smaak komt enigszins overeen met peterselie, maar dan met een smaak die wat doet denken aan citroen.

11. Citroenmelisse

Citroenmelisse

  • Latijnse naam: Melissa officinalis
  • Herkomst: Zuid-Europa

Citroenmelisse smaakt, zoals de naam al doet vermoeden, naar citroen en kan eventueel zelfs citroensap of citroenschil vervangen. Het is een zusje van munt. Je kunt het in gerechten verwerken, maar je kunt er ook thee van maken.

De citroenmelisse thee zou helpen bij het bestrijden van virussen, voetschimmel en voetschimmel. Verder gaat het stress-hoofdpijn tegen, evenals sommige soorten allergieën en eczeem. Maar ook zou het helpen bij wonden omdat het aerobe bacillen doodt.

12. Gember

Gember

  • Latijnse naam: Zingiber officinale
  • Herkomst: Azië

Djahé is een andere naam voor gember en wordt vooral gebruikt in de Oosterse keuken. Van de hele plant wordt alleen de wortel gebruikt. Een jonge wortel is lekker sappig, maar als de wortel iets ouder is wordt het wat houtiger en droger.

Naast het koken met gember, kun je er ook thee van trekken. De thee van gember zou indigestie en winderigheid verlichten, maar ook koorts verlagen. Er zijn ook massagecrèmes met de wortel van gember welke zou helpen bij het verlichten van reumatiek, vermoeidheid, spierpijn en spit.

13. Kaneel

Kaneel

  • Latijnse naam: Cinnamomum zeylanicum
  • Herkomst: Sri Lanka / de tropen

Kaneel komt van de kaneelboom; het is de droge bast ervan. Het wordt veel gebruikt in Afrikaanse en Aziatische gerechten, in Europa meer in desserts en dranken. In Nederland zijn we er dol op in appelmoes, glühwein en bijvoorbeeld stoofperen.

Naast het koken met kaneel wordt het ook in de cosmetische industrie gebruikt. Zo wordt de etherische olie van de schors, het blad, de takken en de wortels bijvoorbeeld gebruikt in parfum. Kaneelolie mag je niet gebruiken als je zwanger bent aangezien het een miskraam kan veroorzaken. Het is wel weer goed vanwege zijn opwekkende, verwarmende en antiseptische werking die hoge bloeddruk en misselijkheid tegen gaat.

14. Vanille

Vanille

  • Latijnse naam: Vanilla planifolia
  • Herkomst: Mexico / Zuid- en Midden-Amerika

De gele onrijpe peulen worden geplukt van de klimmende (vanille)orchidee. Deze peulen worden bewerkt en verwerkt tot vanille stokjes. De bekende vanillesmaak ontstaat alleen door het bewerken van de peulen. Door de peulen in heet water te dompelen en vervolgens te drogen, ontstaan er kristallen welke de vanilline stof veroorzaken.

In principe gebruik je voor het koken alleen de merg van het stokje, die je eruit schraapt nadat je het stokje in de lengte doormidden hebt gesneden. Ook kun je vanillesuiker kopen, of zelf maken. Om het zelf te maken snij je simpelweg vanillestokjes (die opgedroogd zijn) in stukjes en roer je die door (witte) suiker.

15. Peper

Peper

  • Latijnse naam: Piper nigrum
  • Herkomst: Sri Lanka / Zuid-India

Peper groeit in trosjes aan stevige stengels van de peperplant. Deze kan tot 4 meter hoog worden. Er zijn verschillende soorten pepers; staartpeper, lange peper, betelblad, zwart / groene / witte peper en wilde betelplant.

In Nederland wordt vooral de groene, witte en zwarte peper gebruikt, welke afkomstig zijn van de Piper nigrum bessen. Zo is de witte variant een korrel zonder vliesjes aan de buitenkant en is pittiger dan de zwarte. Bij de zwarte zit het vliesje er nog wel aan. De groene koop je ingemaakt en zijn wat frisser en niet zo scherp als de gedroogde varianten.

16. Nootmuskaat

Nootmuskaat

  • Latijnse naam: Myristica fragans
  • Herkomst: Molukken (Indonesië)

Nootmuskaat komt van de nootmuskaatboom die wel 10 meter hoog kan worden. Je kunt nootmuskaat kopen in poedervorm of als de gedroogde noot. De noot is eigenlijk de pit van de okergele, vlezige, abrikoosachtige vrucht. Het wordt gebruikt in de keuken, maar de etherische olie kan ook toegevoegd worden aan zeep, tabak, parfum, haarolie en ontsmettingsmiddelen.

Je kunt het beste de volledige noot kopen aangezien deze de smaak beter vasthoudt. Als je hem wilt gebruiken in de keuken, dan rasp je de hoeveelheid eraf die je wilt gebruiken. Nootmuskaat zou een stimulator zijn voor de geslachtdrift (niet bewezen), en is een versterker van slaapverwekkende en bedwelmende werking van drank met alcohol. Je mag er niet teveel van gebruiken, want het is giftig; als volwassene absoluut niet meer dan 5 gram.

17. Kurkuma

Kurkuma

  • Latijnse naam: Curcuma longa
  • Herkomst: India / tropische moessongebieden

Koenjit en geelwortel zijn andere namen die worden gebruikt voor kurkuma. Kurkuma dat is gemalen komt van het fel oranje vlees van de wortel van de kurkumaplant. Het smaakt een beetje naar grond en is wat bitter, maar geeft wel een leuke kleur aan je gerecht.

Bij veel mensen is het bekend dat kurkuma eigenschappen heeft met een geneeskrachtige werking. De bloedsomloop wordt er door gestimuleerd waardoor bloedproppen en blauwe plekken oplossen. Ook draagt het bij aan een beter geheugen, helpt bij het afvallen en zou kanker tegengaan.

18. Cayennepeper

Cayennepeper

  • Latijnse naam: Capsicum frutescens
  • Herkomst: Tropisch Amerika

Cayennepeper heeft verschillende kleuren in zijn rijpingsproces; eerst geel, roomwit of groen, hierna oranje en rood. Je kunt de cayennepeper zowel droog als vers gebruiken in de keuken.

Cayennepeper staat bekend om zijn pittigheid en wordt veel gebruikt in de Indiase keuken voor in curries. Ook de Mexicanen gebruiken ze veel in bijvoorbeeld stoofvleespotjes. Cayennepeper is een van de ingrediënten van tabasco. Als het te heet in je mond wordt na het eten van cayennepeper, neem dan wat witte rijst, brood, melk of (warm) water.

19. Chilipeper

Chilipeper

  • Latijnse naam: Capsicum annuum
  • Herkomst: Tropisch Amerika

Chilipepers behoren, net als cayennepeper tot de Cpsicum annuum en wordt ook wel Chili serrano genoemd. Er is niet een eenduidige plant aangezien de chiliplant vruchten kan geven in zeer uiteenlopende vormen, grootte, smaak en geur.

Het chilipoeder dat we in de winkel kopen is een mengsel van oregano, knoflook, zout en gedroogde en gemalen peper. Het wordt gebruikt voor bijvoorbeeld chilisaus, dat we vaak eten bij loempia’s. Ook Jambalaya of een Cajun rijstschotel zijn lekkerder met wat chilipeper.

20. Citroengras

Citroengras

  • Latijnse naam: Cymbopogon citratus
  • Herkomst: Zuid-Azië, Zuidoost-Azië, Australië, Sri Lanka en India

Citroengras wordt met name in de Oosterse keuken, zoals de Indische, Vietnamese, Thaise en Indonesische. Het bijzondere aan citroengras is dat het een rozenachtige geur geeft aan je gerecht en geeft er een citroenachtig tintje aan.

Meestal gebruik je citroengras vers, maar je kunt het ook gemalen en / of gedroogd kopen. Als je het gedroogd of gemalen koopt is de smaak wat zwakker. Naast het gebruik in gerechten, kun je er ook thee van zetten. Thee zou helpen bij diarree, hoofdpijn, maagpijn, griep, koorts en werkt ontsmettend. Een andere naam is sereh, serai of citronellagras

21. Foelie

Foelie

  • Latijnse naam: Myristica fragrans
  • Herkomst: Indonesië

Foelie komt van dezelfde vrucht als de nootmuskaat. Het is de zaadmantel die gedroogd om de muskaatnoot te vinden is. Het heeft een zachte smaak en een geelbruine kleur.

Foelie kun je, in gedroogde toestand, wel of niet gemalen kopen. Meestal wordt het gebruikt voor een gerecht met vlees, maar kan ook in aardappelpuree, sauzen of een omelet worden gedaan. Foelie stimuleert de spijsvertering.

22. Dragon

Dragon

  • Latijnse naam: Artemisia dracunculus
  • Herkomst: Oost-Europa

Dragon komt van een plant met glanzende blaadjes die smal zijn en olieklieren aan de onderkant hebben. In het Engels heet het tarragon, in het Spaans estragón en in het Italiaans draoncello. De smaak is wat anijsachtig en bitterzoet. Het wordt veel gebruikt in de Franse cuisine. In Nederland kennen we het vooral van de bearnaisesaus.

Dragon bevat minerale zouten, vitamine A en C en jodium. De thee die je van de dragonbladeren kunt maken bevordert de spijsvertering en de eetlust en werkt oppeppend. Een goede tip is om op wat van de bladeren te knauwen voor je iets bitters (als een medicijn) moet nemen aangezien je smaakpapillen erdoor worden verdoofd.

23. Bonenkruid

Bonenkruid

  • Latijnse naam: Satureja hortensis + Satureja montana
  • Herkomst: Zwarte- en Middellandse Zeegebied

Bonenkruid bestaat uit zomerbonenkruid en winterbonenkruid. Deze soorten hebben allebei een beetje peperige en bittere smaak met een sterke geur. Je kunt het zowel vers als gedroogd gebruiken. Als je het vers gebruikt kun je het eventueel invriezen als je over hebt.

In het Engels heet het savory en in het Frans sariette. Bonenkruid helpt bij het afslanken en de vertering van (zwaardere) maaltijden. Als je het blad kneust kun je het gebruiken om bijensteken te verlichten. De bloeitoppen werken ontsmetten en samentrekkend en kunnen als stoomproduct worden gebruikt bij een vette huid.

24. Anijs

Anijs

  • Latijnse naam: Pimpinella anisum
  • Herkomst: Middellandse Zeegebied en West-Azië

Het anijskruid brengt bloemetjes voort waarvan het zaad anijs wordt genoemd Het is familie van onder andere peterselie, kervel, koriander en venkel. Je kunt zowel de zaden als de (verse) blaadjes van de plant gebruiken.

In de keuken wordt over het algemeen het gedroogde zaad gebruikt. We kennen het vooral van de (beschuitjes met) muisjes. Je kunt van de zaden thee zetten. Zowel de thee als de zaden in gekookt eten heeft een spijsvertering bevorderende werking en onderdrukt misselijkheid. Verder verzacht het kriebelhoes en werkt slijmoplossend, de reden waarom het veel in hoestmiddelen voorkomt. Hiernaast stimuleert het de geslachtsdrift en wordt het gebruikt om de borstvoeding te bevorderen.

25. Knoflook

Knoflook

  • Latijnse naam: Allium sativum
  • Herkomst: Zuid-West Azië

Ui en bieslook zijn nauwe verwanten van de knoflook. Het wordt veel gebruikt in de mediterrane en franse keueken. Bewaar knoflook buiten de koelkast, want erin worden ze bitten er gaan ze spruiten. Je kunt in de winkel naast verse knoflook ook knoflookpoeder kopen.

Er worden verschillende gezondheid bevorderende eigenschappen aan knoflook toegeschreven zoals het reinigen van het bloed, hulp tegen acne, werkt bloeddrukverlagend en bloedklontering wordt verhindert. Knoflook bevat vitamine B, ijzer, mineralen en is licht antibiotisch.

26. Saffraan

Saffraan

  • Latijnse naam: Allium sativum
  • Herkomst: Afganistan

Saffraan is de diamant onder de kruiden en specerijen; het is de allerduurste. Dit komt omdat er voor 1 gram zo een 150 krokussen met de hand moeten worden geplukt. Er zijn dan ook veel nep-varianten te verkrijgen. Echte saffraan kost ongeveer €40.000 / kilo (+/- 180.000 bloemen)

Het wordt vooral gebruikt voor de kleur die het afgeeft en de karakteristieke smaak en aroma. Saffraan is een afrodisiacum, een antioxidant en een antidepressivum die ook nog eens een pijnstillende, geneeskrachtige werking heeft. Maar je opletten, want als je teveel saffraan gebruikt kan je bedwelmd worden.

27. Lavas (Maggikruid)

Lavas

  • Latijnse naam: Levisticum officinale
  • Herkomst: Zuid-Europa

Lavas is familie van karwij, peterselie en onder ander anijs. Het smaakt enigszins naar selderij. Je kunt dit kruid het beste vers gebruiken. Je kunt Lavas of maggiekruid gemakkelijk zelf kweken en is winterbestendig. Vanaf april tot september / oktober kun je het plukken.

Het is een veelzijdige plant aangezien je alles kunt gebruiken; de zaadjes, stengels, wortels en blaadjes. De wortel van de lavasplant kan worden gebruikt als geneesmiddel, de stengels en bladeren in mindere mate doordat die minder etherische olie bevatten. Het heeft een licht krampstillende werking en vermindert waterzucht, het helpt tegen brandend maagzuur, oprispingen en een opgeblazen gevoel. Je kunt er thee van zetten die ook helpt tegen zweertjes in de mond, bronchitis, blaasontsteking en amandelen.

28. Komijn(zaad)

Komijn

  • Latijnse naam: Cuminum cyminum
  • Herkomst: Iran, Syrië, India en Turkije

Djinten en comino zijn andere namen voor komijnzaad en is familie van onder andere kervel, koriander en dille. Je kunt het zowel als volledige zaadjes als in poedervorm kopen. We kennen het ook van de komijnkaas waaraan de zaadjes worden toegevoegd, maar het zit bijvoorbeeld ook in chorizo.

Verlicht koliek, diarree en bevordert de spijsvertering, maar heeft ook stimulerende en opwekkende eigenschappen. Als de etherische olie in een (goede) massageolie wordt gebruikt werkt het tegen cellulitis.

29. Kruidnagel

Kruidnagel

  • Latijnse naam: Syzygium aromaticum
  • Herkomst: Indonesië, Molukken en tropische kustgebieden

Kruidnagels groeien aan een groenblijvende boom met bloemetjes die crèmekleurig zijn en rood kleuren. Kruidnagels zijn bloemknoppen die bijna volgroeid zijn en vervolgens gedroogd worden. De smaak is kruidig en redelijk snel overheersend. Het wordt veel gebruikt bij wild- en stoofgerechten.

Om misselijkheid te voorkomen wordt kruidnagel ook wel eens toegevoegd aan bepaalde gerechten. De kruidnagelbloemen helpen tegen pijnlijke ogen. Olie die ervan wordt gemaakt kan worden gebruikt als insecticide, verdovend middel (bij kiespijn), smaakstof of indigestie.

30. Karwijzaad

Karwijzaad

  • Latijnse naam: Carum carvi
  • Herkomst: Europa en West-Azië

De zaadjes komen uit de zaaddoosjes van de carum ajowan plant, waar ze per twee in zitten. Het lijkt enigszins op komijn. Andere namen voor karwijzaad zijn kummel of wilde komijn. Het is familie van bijvoorbeeld kervel, snijselderij en dille. Je kunt het beruiken bij bijvoorbeeld zuurkool, kaas en brooddeeg.

Naast de zaden kun je ook de wortel en de bladeren van de plant gebruiken. Karwijzaad verlicht winderigheid, bevordert de spijsvertering, heeft een ontsmettende werking en zorgt voor een zoetige adem. In de cosmetica industrie wordt karwijzaadolie gebruikt in onder andere aftershave, zeep en mondwater.

31. Kardemon

Kardemon

  • Latijnse naam: Carum carvi
  • Herkomst: Zuid-India, Sri Lanka, Sumatra en Maleisië

De smaak van de kardemonzaden kan het best omschreven worden als citroen, mint, bergamot en kamfer. Het is familie van gember. Je kunt het zowel als hele zaden als in gemalen vorm kopen. Het zit onder andere in garam masala, speculaas- en koekkruiden en kerrie.

De olie wordt gewonnen nuit net niet kardemonvruchten en kun je tegenkomen in parfums en likeur. De zaden helpen bij een frissen adem, spijsvertering, verder hebben ze een stimulerende werking en werkt het krampwerend.

32. Bernagie (Komkommerkruid)

Bernagie

  • Latijnse naam: Borago officinalis
  • Herkomst: Onbekend

Andere namen voor bernagie zijn komkommerkruid en borage. De plant van bernagie is eenjarig en heeft blauwe bloemen die als kruid worden gebruikt met meestal een decoratieve functie.

De smaak lijkt op die van een komkommer en kan klaar worden gemaakt zoals je dat met spinazie doet. Het is niet gedroogd te gebruiken, slechts vers. Vaak wordt het gebruikt in een salade ter decoratie.

33. Steranijs

Steranijs

  • Latijnse naam: Illicium verum
  • Herkomst: Vietnam en Zuid-China

De smaak van steranijs lijkt op een vollere en stevigere smaak van anijs. De schil produceert de kruidige smaak. Vooral in de Chinese keuken wordt het gebruikt. Je kunt zowel de volledige vrucht, als de gemalen variant gebruiken. Bewaar het echter niet te lang, want dan verdampt het aroma.

Het Chinese vijfkruidenpoeder bevat onder andere steranijs, in Indonesië wordt er vooral thee, sauzen, marinades en drinken van gemaakt. De etherische olie van steranijs bevordert de spijsvertering en eetlust, maar werk ook tegen reuma, winderigheid en borstklachten.

34. Brandnetel

Brandnetel

  • Latijnse naam: Urtica dioica
  • Herkomst: Wereldwijd

De meeste mensen zien het als een vervelend onkruid, maar je kunt er heerlijke thee van maken. Naast thee kun je er ook bijvoorbeeld soep of brandnetelkaas van maken.

Brandnetelthee werkt vocht afdrijvend, helpt mensen met diabetes en is ontstekingsremmend. Verder helpt het tegen vermoeidheid, misselijkheid en menstruatiepijn.

35. Marjolein (Majoraan)

Marjolein

  • Latijnse naam: Origanum majorana
  • Herkomst: Oosten van het Middellandse Zeegebied

Marjolein wordt ook wel worstkruid of Marjoraan genoemd en is een éénjarig kruid. De smaak doet enigszins aan de zachtere en wat zoetere versie van tijm denken. Je kunt het zowel vers als gedroogd gebruiken. Gedroogd smaakt het iets sterker.

Ook van deze kruid kun je thee trekken, deze helpt tegen verkoudheid en hoofdpijn en heeft een kalmerende werking op de zenuwen en bevordert de spijsvertering. De etherische olie gaat huidveroudering tegen, werkt krampverlichtend, virus bestrijdend en stimuleert de bloedsomloop.

36. Laurier

Laurier

  • Latijnse naam: Laurus nobilis
  • Herkomst: Landen rondom de Middellandse Zee

Laurier groeit aan een struik of boom. Het zijn de bladeren die we gebruiken in de keuken; zowel gedroogd als vers. Als je het gedroogd gebruikt, dan moeten de blaadjes wel groen zijn, als ze geel of bruinig zijn, dan zijn ze oud.

Als je met laurier kookt, dan gebruik je de blaadjes vanaf het begin en haal je ze eruit voor je het eten serveert. Je kunt het afkooksel van de bladeren in badwater doen, dit helpt ledematen die pijn doen. Verdunde etherische olie kan ook worden toegevoegd, dit helpt bij reuma en kneuzingen, maar het kan voorkomen dat je er huidirritatie van krijgt.

37. Kervel

Kervel

  • Latijnse naam: Anthriscus cerefolium
  • Herkomst: Midden-Europa en West-Azië

Kervel is familie van onder andere karwij, dille en koriander. De smaak is enigszins venkelachtig en het ruikt wat naar anijs. Je kunt kervel zowel gedroogd als vers gebruiken in bijvoorbeeld soepen, salades en kruidenboter.

Kervel is een bron voor Vitamine C, ijzer, caroteen, calcium en kalium. Je kunt er thee van maken die het lichaam zuiveren en gifstoffen afbreken, leverproblemen vermindert, pijnlijke gewrichten verlicht, de spijsvertering en bloedsomloop stimuleren. Ook wordt het in gezichtsmaskers gebruikt om de versoepelende en reinigende werking.

38. Mosterdzaad

Mosterdzaad

  • Latijnse naam: Brassica nigra (zwarte mosterd)
  • Herkomst: Middellands Zeegebied

Naast zwarte mosterd gebruiken we ook witte of gele mosterd en bruine of seraptamosterd. Van de plant kun je de stengel en het blad eten, maar de stengel is wel redelijk bitter. In de keuken gebruiken we meestal de zaadjes en het poeder.

Van mosterdzaad kan etherische olie worden gemaakt die je kunt smeren en op die plek zal het zorgen voor een betere doorbloeding. Verder heeft het een antibacteriële werking én het reinigt en prikkelt de huid.

39. Laos

Laos

  • Latijnse naam: Alpinia Galanga
  • Herkomst: Indonesië, Thailand, Maleisië en Indochina

Laos wordt ook wel de Thaise gember genoemd, of galanga wortel. Je kunt hem zowel vers, ingemaakt als gedroogd gebruiken. Je gebruikt de wortel, die overigens naar Citrus en pijnbomen ruikt.

Laos kan, indien nodig, als vervanging worden gebruikt voor gember. De oorsprong van de plant ligt hoogstwaarschijnlijk in Indonesië, maar deze meerjarige plant wordt ondertussen in meerdere plekken geteeld.

40. Garam Masala

Garam Masala

  • Latijnse naam: Niet van toepassing
  • Herkomst: India

Letterlijk betekent garam in de Ayurveda “het lichaam opwarmen”. Volgens de Ayurvedische geneeskunde wordt de lichaamstemperatuur verhoogt door de kruiden in garam masala. Het zou het spijsverteringsvuur, de agni verwarmen.

Garam masala draagt bij aan een betere spijsvertering en een betere balans. Verder krijgt je immuunsysteem een boost, helpt het bij afvallen, verlicht het pijn en verlaagt het je bloedsuikerspiegel. Er is geen authentieke samenstelling van deze kruidenmix aangezien het van streek tot streek verschilt.

41. Lavendel

Lavendel

  • Latijnse naam: Labiatae
  • Herkomst: Middellandse Zeegebied

Van lavendel zijn 28 verschillende soorten met meestal blauwe of paarse tweelippige bloemen. Er zitten oliekliertjes op de bloemen en er zitten flavonoïden, cumarinen, looistoffen en fytosterinen in. Je kunt lavendel vinden in bijvoorbeeld azijn, Provençaalse kruiden, potpourri en snoepjes.

Van lavendel kun je thee trekken die ontspannend werkt en helpt tegen hoofdpijn, misselijkheid, slechte adem, angst, winderigheid en duizeligheid. Het water van de bloemen helpt tegen acne (ontsmettend) en huidcellen snel te vernieuwen.

42. Kerrie

Kerrie

  • Latijnse naam: Niet van toepassing
  • Herkomst: Zuid-Oost Azië

De naam kerrie komt van het Indiase woord ‘kari’ dat saus betekent. Je hebt kerrie in vele smaken en scherptes. Waarbij de meest scherpe uit India afkomstig zijn; Karela en Madras. In Nederland koop je in de supermarkt de milde varianten die eigenlijk niet lijkt op de originele milde kerrie uit Azië.

De kleur wordt enigszins bepaald door de kleur van de pepers (rode kerrie van rode pepers). De basis ingrediënten zijn:

  • Zwarte peper
  • Geelwortel / Kurkuma
  • Gember
  • Koriander
  • Komijn
  • Karwij
  • Kardemon
  • Kruidnagel

Soms wordt er ook kaneel, nootmuskaat, fenegriek of venkel aan toegevoegd. Hoe scherper de pepers die worden gebruikt, hoe scherper de kerrie. De blaadjes van de kerrieboom worden eigenlijk bijna nooit gebruikt.