15 Verschillende Soorten Plantaardige Melk

De meest gedronken soort plantaardige melk is sojamelk. Amandelmelk en havermelk zijn daarna veel gedronken alternatieven voor gewone melk.

Lijst van plantaardige soorten melk

1. Amandelmelk

Echt iets voor zoetekauwen! Deze melk is van nature behoorlijk zoet. Wellicht daarom dat ze het goed doet in het havermout ontbijt of om drankjes (smoothies bijvoorbeeld) mee te zoeten.

2. Rijstmelk

De beste melk voor wie de meeste allergieën heeft. Melk-, noten-, glutenallergie, geen nood, rijstmelk is een volwaardig alternatief. Kijk goed op de verpakking welke vitaminen en mineralen zijn toegevoegd, dit verschilt nogal per producent. Toevoegingen zijn heel gebruikelijk bij plantaardige dranken.

Ze worden geacht ‘vervangend’ te zijn voor dierlijke melk. Een plant, een aardknolletje of een noot, of het vruchtvlees van een noot zijn natuurlijk geen melk, het zijn extracten, of condensaten die worden toegevoegd aan water. Niettemin, rijstmelk is voor de gevoelige mens een uitkomst. 

3. Havermelk

Een wenkend perspectief in corona-tijden is dat havermelk obesitas tegengaat, het helpt een hoog vetgehalte te verlagen. Een mooie claim, toch moeten gebruikers realiseren dat havermelk op zichzelf geen wondermiddel is. Bij een uitgebalanceerd dieet zal het zeker doen wat het belooft, maar het gaat als altijd om  het totaalplaatje en discipline; weet wat u eet!

4. Kokosmelk

Een heerlijke basis voor veel tropische gerechten. Het ‘vlees’ van de kokosnoot draagt bij aan een uitstekende stofwisseling. Hoe beter alles functioneert hoe beter ook het natuurlijk afweersysteem functioneert. Verder is kokos rijk aan vitaminen en vezels.

5. Speltmelk

Verrassend voor sommigen, spelt kan je ook terugvinden in verschillende biersoorten! Spelt is een oude, zeer oude graansoort en pas sinds relatief korte tijd in opkomst als grondstof voor plantaardige melk. Volwaardige gezondheidsclaims zijn nog niet toegekend.

6. Hennepmelk

Wie zwanger is of binnen afzienbare tijd van plan is dat te worden neme hennepmelk. Het bevat foliumzuur! Natuurlijk moet je niet alleen hierop vertrouwen voor de benodigde hoeveelheid folium, maar handig is het wel. Hoewel hennep, is het geen nederwiet, THC, de werkzame stof om ‘high’ te worden ontbreekt, maar laat je dat niet weerhouden om een scheut in de koffie te doen!

7. Quinoamelk

Voor een goede stoelgang is quinoa een uiterst probaat middel. Velen zien het als ‘super-food’ wat daarvan ook aan mag zijn, bedenk altijd dat een gevarieerd dieet met de nodige afwisseling de beste ‘super-food’ is.

8. Sojamelk

Bijzonder aan sojamelk is dat het naar verluidt ziekte bestrijdende bestanddelen bevat. In hoeverre de hoeveelheid bestanddelen werkelijk effect hebben is nog onderdeel van debat, of liever, metingen. Daarnaast heeft sojamelk nog een andere bijzonderheid. Het bevat plantaardig oestrogeen, inderdaad het vrouwelijk hormoon. Bij overmatige consumptie - meer dan een liter per dag - wordt er minder testosteron aangemaakt, Joris driepinter kan zomaar Jolanda driepinter worden.

9. Boekweitmelk

Deze melk heeft een uitgesproken smaak. Muesli, havermoutpap en chocolademelk in combinatie met boekweitmelk lijken favoriet te zijn bij de gebruikers. In hoeverre er sprake is van positieve invloed op gezondheid na vervaardiging van de melk is nog wat onzeker. Meer onderzoek is nodig. Als met alle producten na bewerking en dus verdunning van de grondstof, in dit geval boekweit, is het een moeilijk en vooral langdurig proces om met zekerheid te zeggen wat de invloed is op de gezondheid van het individu.

10. Cashew melk

Een van de nieuwere soorten plantaardige drankjes. Uitstekend zelf te maken, maar niet bij iedereen geliefd die gaat voor milieu- en mensvriendelijke productie. Vooral het pellen van de noot brengt nogal wat schade aan met name kinderhandjes toe. Over eventuele gezondheidsclaims na melkbereiding is nog te weinig te zeggen. Logischerwijs is deze melk niet geschikt voor mensen met notenallergie. Wel zijn de meeste testteams positief over de smaak. 

11. Macadamiamelk

Een wolk macadamia in de koffie! Het klinkt luxe en smaakt heerlijk volgens de kenners, wellicht dat het daarom ook veel wordt toegepast in desserts. Op een menukaart pronkt macadamiamelk als onderdeel van toetje als een delicaat kroontje. Als je eens goed wilt uitpakken een uitstekende ‘geheimtip’.

Deze drank is overigens - nog - niet overal verkrijgbaar. De zweem van luxe is ook terug te vinden in de prijs. Deze zal waarschijnlijk wat milder worden wanneer de verkrijgbaarheid toeneemt. 

12. Hazelnootmelk

Er zijn kinderen (en volwassenen) die elke ochtend hazelnootpasta op hun brood smeren. Met melk gaat dat natuurlijk niet lukken. Gelukkig zit er in de melkvariant niet zo veel suiker als in de smeerbare variant! Perfect voor wie van de hazelnootsmaak houdt om er havermoutpap van te maken. Het is wat te waterig van structuur voor in de koffie zo oordelen diverse testteams.

13. Lijnzaadmelk

Het zal nog wel even duren voordat het koperspubliek lijnzaadmelk als alternatief voor een visje accepteert. Feit is wel dat er een behoorlijke dosis omega-3 in zit. Verhitting neemt veel zo niet alle omega-3 weg, dus ligt het meer voor de hand de lijnzaadmelk koud te verwerken voor een positief effect op hart- en bloedvaten. Voor wie zich aan een veganistisch dieet houdt is deze variant een welkome aanvulling op de menukaart.

14. Pindamelk

De snelste stijger op de hitlijst van plantaardige melkvarianten. Wie al verzot was op pindakaas kan nu helemaal los en deze melk als basis voor bijna alles gebruiken. Uiteraard, als met alle notendranken is deze absoluut niet geschikt voor mensen met een notenallergie! Mocht je deze melk willen toepassen in de bereiding van de traditionele satésaus zal je een beetje moeten experimenteren met de verhoudingen tussen pindakaas, water/melk om weer een perfecte saus te krijgen.

15. Tijgernootmelk

Aardamandelen, dat is de andere naam voor tijgernoten. Ze groeien in de grond, verborgen dus. In eerste instantie zal het bij vissers de associatie van visvoer oproepen. Karpers zijn er dol op. Wat hier in de dierenwinkel ligt is in Spanje in de supermarkt als consumentenproduct te vinden. Tijgernoten. Je kan zelf de melk maken of op zoek gaan in het assortiment bij het schap van de plantaardige melk.

Tijgernootmelk is in opkomst en nog niet overal verkrijgbaar. Wie in Spanje toeristisch langs een Horchateria schuifelt en nieuwsgierig een drankje bestelt zal een eerste kennismaking ervaren met tijgernootmelk. Zoet en fris van smaak, zelfs verfrissend te noemen wanneer koel geserveerd in het warme Spaanse klimaat. Een goede tip voor de zwoele zomeravonden.

Waarom kiezen voor plantaardige melk?

Koffie hebben we ook niet nodig, maar het ‘even ‘n bakkie’ doen zorgt wel voor sociale cohesie en in die zin is een bakkie met een wolkje melk wellicht noodzakelijker dan de gedachte aan calcium, het onderdeel dat veelal wordt geassocieerd met melk en volgens de beleving zorgt voor stevige botten. Recent onderzoek trekt dat echter in twijfel.

Wat vooral niet vergeten moet worden is dat melk, plantaardig of dierlijk, voor ongeveer 87% uit water bestaat, water met een smaakje dus. In smaakjes is er een ruime keus plantaardige melk in de schappen van de speciaalwinkels en supermarkten te vinden.

Welke plantaardige melksoorten zijn er zoal? Een hele reeks en ze verschillen nogal. De meningen over smaak derhalve ook. Termen als waterig, romig, vol en smaakloos vallen regelmatig. Typeringen die nog niet raken aan de toevoegingen, zoals chocolade, banaan, framboos en vele andere. Nieuwe smaken of combinaties van smaken komen regelmatig op en voor sommigen helaas verdwijnen ook weer als verkoopsucces achterwege blijft.

Plantaardige melk is vooral bekend vanwege een goed alternatief voor mensen met een lactose-intolerantie. Er is een kort lijstje te maken met mogelijke redenen, want er zijn meer overwegingen die een keuze verantwoorden.

Allergie: twee tot drie procent van de kinderen onder de drie zijn allergisch voor koeienmelk. Een reeks van symptomen kunnen als gevolg daarvan optreden, zoals huiduitslag, braken, en diarree. De meeste kinderen groeien over de allergie heen en kunnen de rest van hun leven melk gebruiken. Wel is het vaak zo dat melk niet meer in hun smaakpatroon valt en ze het eerder als ‘vies’ of ‘niet lekker’ zullen beoordelen dan voor wie met melk is opgegroeid.

Dieet: een overweging van velen die dierlijke producten of producten van dierlijke oorsprong willen vermijden. Ideologische of gezondheidsredenen kunnen hieraan ten grondslag liggen. Vegetariërs en veganisten maken deze keuze veelal. Een deel van de overweging om hiertoe over te gaan vindt zijn herkomst in het gebruik van hormonen, antibiotica en bestrijdingsmiddelen bij het houden van dieren. Niet alleen dierenwelzijn, maar ook mensenwelzijn is hierbij een leidraad. Hoeveel van de genoemde stoffen daadwerkelijk door het menselijk lichaam worden opgenomen en wat hun effect is blijft nog steeds onderwerp van soms heftig debat. Het voorzorgsprincipe ‘better safe than sorry’, maakt dat er een dieetkeuze wordt gemaakt zonder dierlijke producten.

Lactose-intolerantie: het grootste deel van de mensheid vertoont intolerantie voor lactose. Lactose is de suiker die melk bevat. Deze suiker moet worden verteerd en dat gebeurt door lactase, een enzym. Wie lactase ontbeert kan de suiker dus niet verteren en heeft dus lactose-intolerantie.

Elke plantaardige drank (melk) heeft zo z’n eigen specifieke eigenschappen. Voedingswaarden en toepassingen kunnen behoorlijk verschillen. De voedingswaarde die hieronder vermeld staan zijn richtlijnen! Per merk kunnen ze verschillen. Daarnaast is er nog een groot verschil tussen de gezoete en de ongezoete varianten. Ook extra toevoegingen zijn hier niet bijgevoegd. Het blijft dus altijd raadzaam om op de verpakking te kijken.

Ook moet niet worden vergeten dat recepturen regelmatig worden aangepast om ‘tot een betere smaakbeleving te komen’. Dat wil zoveel zeggen dat de fabrikant het nog lekkerder wil maken dan het al is en natuurlijk een goede aanleiding heeft om het product extra onder de aandacht te brengen. Tot slot, de voedingsstoffen in de pure grondstof, dus de amandel, de soja, de kokos, etc. is niet hetzelfde als in de melk.

De claim van gezond en voedzaam die bij de een opgaat hoeft niet per se te gelden voor de melkvariant. Naar vele claims loopt nog onderzoek. De verschillende bereidingswijzen maken het overigens niet makkelijk om een fabrikanten- of volkswijsheidsclaim voor de verschillende producten wetenschappelijk te erkennen of weerleggen. 

De afkortingen hieronder staan voor Cal. voor calorieën, Koolh. voor koolhydraten (suikers, zetmeel en vezels).

Voedingswaarde koemelk v.s. plantaardige melk

Een handig diagram voor de 5 meest gebruikte plantaardige dranken afgezet tegen de traditionele halfvolle koemelk. Blijf wel altijd op de verpakkingen kijken naar de werkelijke inhoud van het product van jouw keuze. Vele varianten kennen toevoegingen in de vorm van - synthetische - vitaminen en mineralen.

Voor wie geconfronteerd wordt met een diagnose - lactose intolerantie / allergie van je kind voor koemelk - of wie heeft besloten om een vegetarisch of zelfs veganistisch dieet te gaan volgen, zijn er natuurlijk plots veel vragen te beantwoorden. Wat zijn de verschillen tussen de diverse soorten plantaardige melk, wat is plantaardige melk eigenlijk, waar is het verkrijgbaar? Een aantal van de meest gestelde vragen tref je hieronder aan.

Veel gestelde vragen

Waarom heet sojamelk 'sojadrink'?

Sojamelk is inmiddels bij iedereen wel bekend. En toch is het gek dat hoe goed je ook zoekt, je geen pak zal vinden met ‘sojamelk’ erop geschreven.

Dat zit zo, volgens een richtlijn van de EU zijn de woorden ‘boter’, ‘kaas’ en ‘melk’ voorbehouden aan producten van dierlijke oorsprong. Alle plantaardige dranken die in de volksmond ‘melk’ worden genoemd, zoals amandelmelk, boekweitmelk en dus sojamelk, vermelden op de verpakking ‘drink’: amandeldrink, boekweitdrink, sojadrink.

Sommige producenten proberen het ook met ‘drank’ in plaats van ‘drink’, maar dat roept toch meer de associatie met een alcoholische versnapering op.

Er zijn verschillende redenen te bedenken om af te zien van dierlijke melk. Een van de redenen is dierenwelzijn, echter de eindeloze monoculturen om bijvoorbeeld soja te verbouwen, lijken ook niet al te positief voor het ‘wilde’ dierenleven. Een andere reden wordt ook wel lactose-intolerantie genoemd. Dat is voor baby's een valide argument. Volwassen mensen hebben in principe geen melk nodig.

Wat is plantaardige melk?

De vraag verklapt al wat plantaardige melk is, een drank die lijkt op melk (witachtig), fungeert als alternatief voor dierlijke melk en gemaakt is van planten. Toch is dat niet het hele verhaal. Amandelen bijvoorbeeld zijn echt geen plantjes, maar noten, niettemin behoren ze tot het assortiment van de plantaardige dranken.

Ook tijgernoten, de basis voor tijgernootmelk, zijn geen plantjes, maar ook geen noten ondanks de naam, het zijn kleine knolletjes die onder de grond groeien. Wellicht moeten we het omdraaien. Plantaardige melk is alles wat geen dierlijke oorsprong heeft.

Wat is de lekkerste plantaardige melk?

De lekkerste plantaardige melk is niet alleen een kwestie van smaak, maar ook van de toepassing. Een wolkje melk in de koffie is toch echt wat anders dan een bord met pap! De ene melk is minder geschikt voor bepaalde toepassingen dan de andere. Soms ontstaan verrassende nieuwe smaakcombinaties. Wat te denken van oliebollen gemaakt van macadamiamelk? Het is het proberen waard.

Kokosmelk is een vast onderdeel van de Indische keuken en geeft die typische smaak die voor velen de gordel van smaragd in herinnering roept. Lijnzaadmelk doet dat niet. En kent weer andere toepassingen, als een koel glas melk bijvoorbeeld op een warme zomerse dag, tenslotte hoeft niet alles verwerkt te worden in smaakvolle gerechten.

Welke plantaardige melk is het gezondst?

Van alles wat je eet is naast lekker ook ‘gezond’ een criterium. Een uitgebalanceerd dieet is nuttig om je afweersysteem optimaal te houden, naast natuurlijk bewegen en het vermijden van stress. Elk product heeft een hoeveelheid vitamines en mineralen, maar nooit alle vitamines en mineralen die je gemiddeld nodig hebt. Dat betekent dat je moet afwisselen.

De ene plantaardige melk bevat - toegevoegde vitamine - de ander juist weer helemaal niet en is weer rijker aan vet. Dezelfde soort plantaardige melk kan per (huis-)merk verschillen met de andere. Als je echt let op je voedingsstoffen en deze per week op gram afmeet is het raadzaam altijd de verpakking te controleren en in de door jou gebruikte voedingswaardeapp in te voeren.

Wat is de beste plantaardige melk voor een cappuccino?

Voor een goede cappuccino moet je een dikke laag romig schuim hebben. De hoeveelheid vet en eiwit die een drank bevat bepaalt de stevigheid van de schuimlaag. Dat is een lastige, want de ene havermelk is de andere niet. Dus kijk vooral op de verpakking naar juist die twee bestanddelen, vet en eiwit. Hoe rijker - hoe hoger het percentage - hoe beter voor een goede cappuccino.

Uit testen lijken haver- en sojamelk het beste uit de bus te komen. Naast de schuimlaag is natuurlijk ook de smaak een criterium bij je cappuccino. De verschillende notendranken met hun specifieke geurkenmerken kunnen de cappuccino maken of breken.

Wat is de beste plantaardige melk voor havermout?

Diverse blindproeverijen hebben als uitkomst dat amandelmelk het lekkerst is om havermoutpap te maken. Dat verbaast niet. Amandelkoekjes zijn al sinds grootmoeders tijd favoriet. De amandelsmaak doet het goed, een boterletter met amandelspijs het liefst een beetje verwarmd kan op grote bijval rekenen. Qua smaak en structuur valt het niet verbazend in de prijzen voor een smaakvol begin van de dag.

Dat wil natuurlijk niet zeggen dat andere plantaardige dranken niet geschikt of smaakvol zijn. Wel moet er bij sommige dranken rekening gehouden worden met de noodzaak tot matige verhitting om niet te veel smaak of voedingsstoffen te verliezen.

Een beperkt overzicht van de plantaardige dranken bij Jumbo, AH en Lidl

Vele soorten komen in een gezoete en ongezoete variant. Daarnaast zijn er ook nog de varianten met toegevoegde smaak te bekijken. Blader voordat je naar de winkel trekt eens door de online productenlijst van jouw favoriete winkel/supermarkt. Dat helpt zeker om een overzicht te krijgen van de vele variëteiten en maakt het makkelijker een keuze te maken voor de door jou gewenste toepassing.

Welke plantaardige melk verkopen ze bij Jumbo?

Alleen de basissoorten vermelden we hier, Jumbo heeft een zeer uitgebreid assortiment met vele toegevoegde smaakjes (chocolade, banaan) en gespecialiseerde toepassingen (de barista-reeks).

• Amandel
• Soja
• Haverdrank
• Rijstmelk
• Kokosmelk
• Hazelnootdrank

Welke plantaardige melk verkopen ze bij Lidl?

Bij Lidl vind je in ieder geval de volgende soorten 'melk', naast de gewone koemelk:

• Soja (soms biologisch en met smaakjes)
• Amandel
• Haver

En daarnaast de varianten. Voor wie over de grens shopt, het assortiment in de Duitse Lidl’s is niet per se gelijk aan die in Nederland of België.

Welke plantaardige melk verkopen ze bij Albert Heijn?

• Amandel
• Soja
• Haverdrank
• Rijstmelk
• Kokosmelk
• Hazelnootdrank

Als extra heeft Albert Heijn sinds kort de ‘nutri-score’, een nieuw proefproject. Klanten kunnen in de Nederlandse en Belgische winkels gekoelde zuivelproducten (AH-merk en Zaanse Hoeve) kiezen aan de hand van dit nieuwe voedselkeuzelogo. Nutri-Score is bedoeld om producten simpel en snel met elkaar te vergelijken en zo makkelijker een gezondere keuze in de winkel te maken.

Het is nog maar een proef, en hoe solide de claim ‘gezond’ is moet nog blijken. Let op, alleen de producten in het AH-assortiment worden met elkaar vergeleken. De nutri-score is dus geen vervanging van je voedingsapp! Wel kan het een welkome aanvulling zijn als dit je favoriete supermarkt is.

Welke plantaardige melk lijkt het meest op koemelk?

Afgaand op de bestanddelen in de diverse soorten komt sojamelk het dichtst bij koemelk in de buurt. Een flink aantal dezelfde bestanddelen wil echter nog niet zeggen dat eenzelfde smaak en structuur het resultaat is. Een - letterlijke - proef op de som zal dat uitwijzen. Het zijn twee verschillende dranken en dat geldt voor alle plantaardige dranken en ook voor alle plantaardige dranken onderling.

Zoals voor alles wat we eten en drinken, verlaat het ‘wat de boer niet kent dat vreet ie niet’ en proef eens wat buiten de deur. Prikkel je smaakpapillen, verwen je neus (of niet) maak een gerecht en als het niet alleen gaat om overleven nuttig dan vooral wat de zintuigen pleziert! Vergeet daarbij ook de aankleding niet. Een mooi gedekte tafel voor elk van de maaltijden verhoogt de smaakbeleving.