30 Verschillende Soorten Kaas

Veel mensen zijn gek op kaas. Toch zijn er maar weinig mensen die weten wat de wereldwijde verhoudingen op het gebied van kaas nu eigenlijk zijn. Daarom nemen wij je mee op een wereldreis langs de 30 meest bekende en gegeten soorten kaas ter wereld.

De meest gegeten soort kaas ter wereld is de Engelse Cheddar kaas. Logisch natuurlijk, want buiten dat cheddar een ongelofelijk lekkere kaas is vind je dit ook op de cheeseburgers bij iedere McDonalds, Burger King of welk fastfood restaurant dan ook. Cheddar is een echt Angelsaksisch kaasje en wordt traditioneel veel gegeten in de VS, het VK, Australië, Nieuw-Zeeland en zelfs op Fiji!

Kaas wordt over de gehele wereld gemaakt. Toch zijn er een aantal landen die er bovenuit springen wanneer het gaat om de produceren van kaas. Vanzelfsprekend hoort kaasland Nederland tot de absolute wereldtop, er zijn maar vier landen waar absoluut gezien meer kaas wordt gemaakt (hierover later meer).

Wil je ook graag meer leren over al de heerlijke kazen die in de top 30 verschillende soorten kazen staan? We zullen je niet langer laten wachten. Hieronder vind je ze allemaal.

1. Engelse Cheddar (Verenigd Koninkrijk)

We hebben het eerder al verklapt, de Engelse cheddar kaas is de meest verkochte kaas ter wereld. Cheddar is direct ook één van de oudste nog gegeten kazen. Al zo vroeg als in de twaalfde eeuw zijn er meldingen van de productie, die begonnen is in het Engelse dorp Cheddar.

Cheddar is een ietwat pittige kaas die over het algemeen 15 maanden nodig heeft om te rijpen. Vroeger gebeurde dit nog in grotten maar inmiddels is verreweg het grootste gedeelte van de productie industrieel.

Grappig weetje is dat het dorp Cheddar lange tijd bekend stond als één van de weinige Engelse plekken waar geen cheddar kaas meer gemaakt werd. Ook de grootste kaas ter wereld is een cheddar kaas. In 1989 werd in het Amerikaanse Oregon een cheddar kaas van maar liefst 25.786,72 kilo gemaakt!

2. Mozzarella (Italië)

Cheddar was lange tijd ook de meest gegeten kaas in Amerika. Sinds kort is die rol overgenomen door de Italiaanse mozzarella, vermoedelijk vanwege die gigantische consumptie van pizza in de Verenigde Staten.

Mozzarella bestaat in twee varianten. De één is vervaardigd uit melk van de waterbuffel terwijl de andere van ‘gewoon’ koemelk gemaakt is. De mozzarella gemaakt van waterbuffelmelk geldt als een ware delicatesse en is ook vele malen duurder dan de mozzarella van koemelk.

Ook mozzarella is een oude kaas. De eerste geschreven tekst die het over mozzarella heeft komt uit het jaar 1570. Oorspronkelijk werd mozzarella gegeten met tomaat, basilicum en olijfolie maar inmiddels zijn er honderden salades, gerechten en soms zelfs desserts waarin mozzarella een belangrijke rol speelt.

3. Parmegiano Reggiano (Italië)

Voor de volgende kaas blijven we in het mediterrane Italië, in de omgeving van Parma. De lokale kaas aldaar heet officieel Parmegiano Reggiano maar we kennen die in Nederland vooral als Parmezaanse kaas. Parmegiano Reggiano is een harde kaas die bekend staat op zijn lange rijpproces die tot wel 32 maanden in beslag kan nemen.

Voor de productie van één kilo Parmegiano Reggiano is maar liefst 16 liter koemelk nodig. Dit, samen met het lange rijpingsproces, maakt van Parmegiano Reggiano een vrij dure kaas. Er is zelfs een bank die deze kaas als onderpand voor de producenten in ruil voor een lening opslaat. Zo kan de kaasproductie volgens traditionele wijze blijven plaatsvinden zonder dat de cashflow van de boeren in het geding komt.

4. Goudse kaas (Nederland)

Op de nummer vier van deze top 30 meest bekende kazen vinden we de trots van Nederland terug. Goudse kaas is één van de bekendste en meest verkochte kazen ter wereld. Ondanks dat Goudse kaas de naam van Gouda draagt, wordt deze niet enkel in de regio van Gouda gemaakt.

Goudse kaas kan overal ter wereld gemaakt worden, veel van de Goudse kaas die gemaakt wordt komt inmiddels zelfs uit Polen. Dit komt omdat de Goudse kaas die daar geproduceerd wordt veel goedkoper is dan de Goudse kaas uit Nederland.

De goudse kaas dankt zijn naam namelijk aan het feit dat hij al vele eeuwen op de kaasmarkt van Gouda verkocht wordt. Inmiddels is deze markt overigens niet veel meer dan een toeristenattractie.

5. Feta (Griekenland)

Voor de eerste en direct ook laatste keer in deze top 30 gaan we naar Griekenland. Feta is de bekendste van de vele witte kazen die met name op en rond de Balkan gemaakt worden. Het is ook één van de weinige keren dat we een kaas gemaakt van schapenmelk in de lijst terugvinden.

Feta is één van de meest bekende beschermde Oorsprongsbenamingen van Europa. Daarom mag alleen kaas die op traditionele wijze én in een aantal delen van Griekenland gemaakt wordt de naam feta dragen. Na de productie wordt feta gezouten en in water of wei voor tenminste twee maanden geconserveerd voor ze verkocht worden.

6. Brie (Frankrijk)

Brie is de bekendste schimmelkaas ter wereld. Deze Franse kaas komt oorspronkelijk uit de historische regio Brie, dat grofweg kort ten oosten van Parijs ligt. Brie is een bleke en zachte kaas die verhuld gaat in een witte schimmelkorst.

Anders dan feta heeft het wereldwijd bekende brie geen beschermde naam waardoor veel van de kazen inmiddels overal behalve uit Frankrijk vandaan komen. Wel bestaan er een aantal beschermde varianten van brie, de Brie de Meaux en Brie de Melun. Het eveneens bekende camembert is afgeleid van brie.

7. Roquefort (Frankrijk)

Een andere Franse schimmelkaas is roquefort. Roquefort is de bekendste blauwe schimmelkaas ter wereld en wordt in het zuiden van Frankrijk gemaakt van schapenmelk. Het is een kruimelige witte kaas met dikke aders van blauwe schimmel.

Anders dan brie is de naam roquefort wel beschermd. Een kaas mag deze naam alleen maar dragen wanneer de kazen in de grotten van Combalou gerijpt zijn.

De legende gaat dat deze kaas ontstaan is nadat een jongen die zijn boterham met kaas aan het eten was een mooi meisje in de verte zag. Pardoes verborg hij zijn lunch in een nabijgelegen grot om achter het meisje aan te gaan. Toen hij een paar maanden terug later weer in de grot kwam, was zijn doodnormale kaas getransformeerd tot de eerste enige echte roquefort.

8. Gorgonzola (Italië)

We blijven eventjes bij de blauwe schimmelkazen en dan wel bij de Italiaanse gorgonzola. Deze schimmelkaas wordt gemaakt van ongepasteuriseerde koemelk en is grofweg afkomstig uit de regio rondom Milaan. Hier werd deze kaas al zo vroeg als de 11^e eeuw gemaakt.

Gorgonzola kan in vele variaties voorkomen. Zo kan de kaas zowel boterzacht, kruimelig of hard zijn. De iets hardere bijt van de blauwe aders zijn daarentegen wel karakteristiek.

De kaas kan op veel manieren geconsumeerd worden. Zo doet ze het goed in salades maar kan ook tot een saus verwerkt worden. Ook is het een belangrijk ingrediënt in één van de bekendste pizza’s ter wereld: De pizza quattro formaggi.

9. Gruyère (Zwitserland)

De eerste van de vele Zwitserse kazen op deze ranglijst is gruyère. Gruyère wordt gemaakt door ongepasteuriseerde melk te verwarmen tot 34 graden waarna deze door speciale enzymen ingedikt wordt waarna deze nog een aantal keer verwarmd wordt. Hierna wordt de kaas in een speciale vorm gedrukt, gezouten en besmeerd met bacteriën.

Na een rijpingsproces dat tenminste 2 en maximaal 10 maanden duurt ontstaat de populairste en meest bekende kaas van Zwitserland. De kaas is met name geschikt om mee te koken en is een geliefd om te gratineren of om in tosti’s te doen.

10. Manchego (Spanje)

Manchego is een Spaanse kaas van schapenmelk die enkel en alleen in de regio La Mancha geproduceerd wordt. Het is een compacte kaas die enigszins zacht aanvoelt en voorzien is van een oneven verspreid aantal kleine gaten.

Manchego heeft een romige doch enigszins pikante smaak die door vele liefhebbers als uniek wordt omschreven. Het rijpingsproces kan enorm variëren. De jongste kazen zijn na twee maanden al klaar voor de verkoop maar het kan uitlopen tot maar liefst twee jaar.

Een andere kaas die lijkt op manchego is queso ibérico. Deze komt uit dezelfde regio en wordt gelijkaardig geproduceerd maar bestaat uit een mix van koeien-, geiten en ezellinnenmelk.

11. Emmentaler (Zwitserland)

Deze Zwitserse kaas komt oorspronkelijk uit de dalen van het Emmengebergte. Hier dankt het dus ook zijn naam aan. Emmentaler heeft een vrije hartige en bijna neutrale smaak waar veel mensen ofwel heel erg van houden of wel niets van moeten weten.

Het is één van de oudere kazen in deze lijst en verreweg de oudste Zwitserse kaas. De kaas zelf ontstond in de 13^e eeuw maar het duurde tot circa 1550 tot deze ook Emmentaler genoemd werd.

Karakteristiek voor de Emmentaler zijn de grote gaten die in de kaas aanwezig zijn. Oorspronkelijk werd het als een teken van slechte kwaliteit gezien maar inmiddels is dat volledig omgeslagen. Hoe meer gaten hoe beter!

12. Leerdammer (Nederland)

De volgende Nederlandse kaas die we in deze lijst terugvinden is de Leerdammer kaas. Leerdammer is een halfharde kaas die een rijpingsproces van 3 tot 12 maanden doorloopt. Het is een vrij zoete kaas waarin een notensmaak herkend kan worden. De textuur is min of meer gelijk aan die van de Emmentaler kaas.

De Leerdammer werd pas in het jaar 1970 uitgevonden door een tweetal Nederlandse boeren die graag een kaas wilde maken die competitief was aan zowel goudse kaas als Emmentaler. Dit trucje is later nog verder doorgevoerd in de vorm van Maasdammer kaas.

13. Grana Padano (Italië)

De Grano Padano lijkt in veel opzichten op de veel bekendere Parmegiano Reggiano. Veel mensen halen de twee dan ook door elkaar. Er zijn toch een paar verschillen tussen Grano Padano enerzijds en Parmegiano Reggiano anderzijds.

Allereerst is de regio waarin Grano Padano gemaakt mag worden veel groter. Deze strekt zich uit over geheel noordelijk Italië. De kaas is ook een stuk minder vet en vaak een stuk zachter dan de parmezaanse kaas. Toch zijn er flinke overeenkomsten. Bijvoorbeeld dat ze beide afkomstig uit de 12^e eeuw en overheerlijk zijn!

14. Camenbert (Frankrijk)

Zoals je inmiddels weet, is de Franse schimmelkaas van camenbert afgeleid van de brie. Camenbert is geen beschermde merknaam dus kan overal ter wereld geproduceerd wordt. Oorspronkelijk komt de kaas echter uit de plaats Camenbert in Normandië.

Het verhaal gaat dat de kaas voor het eerst gemaakt is door een vrouw die een Franse priester uit de regio van Brie heeft laten onderduiken tijdens de Franse Revolutie. Als dank hiervoor kreeg zij het geheime recept van de brie.

Waarschijnlijker is echter dat net als bij Leerdammer en Emmenthaler, de mensen in de regio van Camenbert een kaas wilde maken die kon wedijveren met de populaire brie.

15. Mascarpone (Italië)

Mascarpone is een Italiaanse kaassoort en direct ook één van de zachtste kazen ter wereld. Het dankt zijn unieke structuur aan het feit dat mascarpone gemaakt wordt van room die door wijnstijnzuur ingedikt wordt tot een romige en smeerbare kaas. Mascarpone is afkomstig uit de regio ten zuiden van Milaan.

Mascarpone wordt over het algemeen in desserts gebruikt. Het is bijvoorbeeld een belangrijk ingrediënt van tiramisu en cheese cake. Veel mensen gebruiken ook liever mascarpone dan boter om risotto in te dikken.

16. Ricotta (Italië)

Strikt genomen is ricotta een bijproduct van kaas en zou eigenlijk dus niet in deze lijst mogen staan. Omdat de hele wereld ricotta toch als een kaas ziet, plaatsen we hem er toch bij. Zeg nu zelf, wat is een top 30 verschillende soorten kaas nu waard als er geen ricotta tussenstaat?

Ricotta wordt gemaakt van wei. Dit is de vloeistof die overblijft nadat melk gestremd wordt. Lange tijd vroeg men zich af wat er met deze wei gedaan kon worden. Inmiddels wordt het voor bijzonder veel producten gebruikt dankzij het hoge eiwitgehalte maar toentertijd was er nog geen oplossing voor.

Dit duurde tot men op het idee kwam om de wei opnieuw te verhitten. Dit zorgde ervoor dat er een nieuw wrongel (het beginstadium van kaas) gevormd werd. Na het uitlekken van deze wrongel blijft de ricotta over.

17. Maasdammer (Nederland)

Maasdammer is een Nederlandse kaas die veel sneller gerijpt wordt dan de andere Nederlandse kazen. In principe is Maasdammer het antwoord op Leerdammer, wat zelf weer een versnelde variant van de Emmentaler is.

Maasdammer kaas wordt dus nog sneller geproduceerd dan Leerdammer en is daardoor ook weer goedkoper dan Leerdammer. Zo hoopten de Maasdammer boeren een stukje klandizie van de Leerdammer boeren weg te kapen. Aangezien het inmiddels één van de bekendste kazen ter wereld is, kan je stellen dat dit met verve is gelukt!

18. Raclette du Valais (Zwitserland)

Deze halfzachte Zwitserse kaas staat, zoals de naam al aangeeft, vooral bekend als uitstekende kaas voor in de raclette. Raclette is één van de nationale gerechten van Zwitserland. Het volgt enigszins het principe van de kaasfondue.

Bij raclette wordt een kaas doormidden gesneden, waarna de bodem van de kaas wordt verhit. Dit tot het moment dat de kaas vloeibaar begint te worden. Dit is het moment dat de kaas van het grote stuk op het bord geschraapt wordt. Vervolgens wordt het gegeten met aardappelen, stukjes vlees, augurken of andere groenten.

19. Danablu (Denemarken)

In de kaaswereld is het erg gebruikelijk om bekende kazen uit andere regio’s op eigen wijze na te produceren. Dit is ook het geval bij de Deense schimmelkaas danablu. Mocht je nog nooit van Danablu gehoord hebben dan zal er bij de naam ‘Danish Blue’, zoals de kaas vaak verkocht wordt, waarschijnlijk wel een belletje rinkelen.

Danablu is in het begin van de 20^e eeuw door een Deense kaasmaker uitgevonden. Deze kaasmaker was zo verzot op roquefort dat hij een liefst zo identiek mogelijk kaas wilde creëren. Danablu is iets milder van smaak maar daarentegen ook iets scherper en meer zout.

20. Cottage Cheese (Onbekend)

Cottage Cheese is de internationale naam voor wat in Nederland meestal als hüttenkäse wordt verkocht. Strikt genomen is hüttenkäse echter een merknaam. Cottage Cheese lijkt enigszins op kwark en is dus een extreem jonge kaas.

Het is waarschijnlijk de oudste vorm van kaas in de wereld, die vermoedelijk al ongeveer 7000 jaar gegeten wordt. Om die reden is de herkomst ook niet geheel duidelijk. De meeste cottage cheese is tegenwoordig afkomstig uit de Verenigde Staten maar vermoed wordt dat de herkomst oorspronkelijk ergens in het oude Mesopotamië ligt. De kaas is zo oud dat er zelfs in Homerus’ Odyssee over geschreven wordt.

21. Stilton (Verenigd Koninkrijk)

Stilton kaas bestaat in twee varianten: De witte en de blauwe. De blauwe stilton heeft in tegenstelling tot de witte de bacterie Penicillium roqueforti toegevoegd gekregen. Dit is dezelfde bacterie die de blauwe aders in roquefort kaas veroorzaakt.

Stilton kaas dankt zijn naam aan het Engelse dorpje Stilton. De kaas is hier echter nooit vervaardigd geweest. Ieder jaar wordt er ongeveer 8 miljoen kilo van gemaakt.

Het is een Engelse traditie om voor kerstmis een fles port om te keren in een volledige kaas. Hierdoor wordt de smaak van de port opgenomen in de kaas. Logischerwijs wordt port dan ook veelvuldig gedronken naast een dessert van stilton en blauwe bessen.

22. Comté (Frankrijk)

Deze prachtige kaas is afkomstig uit de even schone Jura regio in Frankrijk. Comté is een hartige, bijna fruitige kaas die van binnen zachter is qua structuur dan aan de buitenzijde. De kaas wordt nog steeds op dezelfde authentieke wijze vervaardigd als dat al vele honderden jaren gebeurt.

Een kaas moet aan veel regels voldoen om de naam comté te mogen dragen. Vanzelfsprekend moet de melk afkomstig zijn uit de Jura maar deze mag ook enkel door slechts een aantal koeienrassen geproduceerd zijn. Ook moeten koeien over minimaal 1 hectare grond kunnen beschikken tijdens het grazen.

De melk gebruikt voor comté kaas moet binnen 24 uur verwerkt worden. Hierna duurt het rijpingsproces nog minimaal 120 dagen. Hierna volgt nog een controle waarbij de kaas beoordeeld wordt op het uiterlijk en de smaak. Een droombaan!

23. Provolone (Italië)

Provolone is een Italiaanse kaas die over het gehele land geproduceerd wordt. De oorsprong ligt echter in het zuiden, terwijl de meeste productie inmiddels in het noorden plaatsvindt. Provolone is een bijzonder type kaas, een zogeheten kneedkaas.

Provolone kan op meerdere wijzen worden gebruikt. De jonge kazen worden een paar maanden gerijpt en nadien over het algemeen tijdens het dessert gegeten. De oudere kazen, die tot 2 jaar hebben mogen rijpen, zijn een stuk harder en worden daardoor als raspkaas gebruikt. De kaas wordt meestal aangeleverd in peer-, kegel- of pompoenvorm.

24. Paneer (India)

Voor de volgende kaas in deze ranglijst verlaten we het Europese continent voor het Indiase subcontinent. Aldaar wordt op z’n minst honderden en misschien al bijna 2000 jaar de paneer kaas gemaakt. Paneer is een jonge kaas die gemaakt wordt van koemelk of waterbuffelmelk.

Zoals je misschien zal weten zijn veel hindoes vegetarisch, terwijl de meeste kazen geen vegetarisch product zijn. Dit omdat er tijdens het proces vaak maagstremsel gebruikt wordt. Bij sommige kazen, zoals mascarpone en dus ook paneer is dit niet het geval.

Deze kazen maken gebruik van een zuur om de melk te stremmen. Dit kan wijnsteenzuur of azijn maar bijvoorbeeld ook simpel citroensap zijn.

25. Boerenkaas (Nederland)

Deze Nederlandse kaas wordt gemaakt van rauwe melk. Er gelden veel regels waaraan de melk en het productieproces moeten voldoen voor een kaas effectief de naam boerenkaas mag dragen. Het is één van de weinige kazen in Nederland waarvoor rauwe melk wordt gebruikt.

Het productieproces van de kazen is maar voor een zeer klein deel machinaal. Door de speciale bereidingswijze die vaak op kleine schaal gebeurt kunnen boerenkazen enorm in smaak verschillen. Deze wordt namelijk het meest bepaald door de voeding van de koeien en de grondsoort waarop zij leven.

Net als bij wijn heeft zelfs het klimaat invloed. Ook van jaar tot jaar kunnen er smaakverschillen optreden die afhankelijk zijn van het weer dat (voor)jaar.

26. Havarti (Denemarken)

De laatste Deense kaas van deze top 30 is de zogenaamde Havarti kaas. Havarti is een halfharde kaas die zowel op brood gegeten kan worden als dat deze op de grill of in de fondue kan.

De kaas is rond het midden van de 19^e eeuw door een Deense boerin uitgevonden. Zij heeft een groot deel van haar leven rondgereisd door Europa om kaas te leren maken. Uiteindelijk heeft ze alle smaken die zij lekker vond gecombineerd en samengevoegd tot de kaas die we vandaag de dag als Havarti kennen.

Havarti kaas laat zich gemakkelijk met andere smaken combineren. Hierdoor vind je varianten die ingelegd zijn met cranberries, basilicum, peper, knoflook, bieslook en zelfs kokos.

27. Monterey Jack ( Verenigde Staten)

Deze Amerikaanse halfharde witte kaas is verreweg de bekendste kaas die origineel uit Amerika afkomstig is. Monterey Jack rijpt ongeveer 1 tot 6 maanden voor deze beschikbaar is voor de verkoop en wordt gekend om de milde en enigszins zoete smaak. De kaas wordt vaak gebruikt als smeltkaas voor in burrito’s maar wordt ook wel eens op cheeseburgers of pasta’s gebruikt.

De kaas dankt zijn naam aan het feit dat hij gemaakt werd door monniken in de Californische stad Monterey. Toen een zakenman kennismaakte met deze kaas zag hij daar wel brood in en begon hij deze commercieel te verkopen. Zijn naam? David Jacks.

28. Edammer (Nederland)

Deze traditionele Noord-Hollandse kaas is één van de bekendere Nederlandse kazen ter wereld. De Edammer wordt gekenmerkt door zijn bolvorm en het feit dat de kaas lang meegaat.

In plaats van te beschimmelen wordt deze kaas bij het ouder worden namelijk enkel maar wat harder. Hierdoor was het in de middeleeuwen één van de meest gegeten kaassoorten ter wereld. Edammer kaas kon namelijk probleemloos een lange zeereis van vele maandenlang overleven.

Jong heeft Edammer een vrij milde smaak maar deze wordt met het ouder worden steeds pittiger.

29. Époisses (Frankrijk)

Époisses wordt ook wel verkocht als Époisses de Bourgogne. Het wordt met name gemaakt in de regio tussen Dijon en Auxerre. Époisses is één van de weinige kazen die zowel van rauwe als ook van gepasteuriseerde melk gemaakt wordt. Het is een zachte kaas die eerder met een trappistenbier of zelfs witte wijn wordt gecombineerd dan met rode wijn.

De kaas bestaat volgens de overleveringen al sinds de 16^e eeuw. Na de eerste wereldoorlog raakte het maken van Époisses daarentegen uit zwang, tot deze na de tweede wereldoorlog helemaal niet meer gemaakt werd. Eind jaren ’50 wilde een groep boeren de smaak uit hun jeugd weer beleven en nu meer dan 50 jaar later leeft de kaas weer als nooit daarvoor.

30. Appenzeller (Zwitserland)

We sluiten deze top 30 af met een kaas die afkomstig is van melk die geproduceerd wordt rond de bergtoppen van de Zwitserse Säntisberg. Net als alle Zwitserse kazen is het een favoriet bij de raclette of in de fondue. Daarentegen kan appenzeller ook uitstekend als eenvoudige tafelkaas gegeten worden.

De historie van appenzeller gaat ruim 700 jaar terug en de kaas kenmerkt zich door een speciaal kruidenmengsel dat tijdens het rijpen gebruikt wordt. Het recept van deze kruiden is tot op de dag van vandaag nog altijd een groot geheim.

Top 10 landen ter wereld op basis van kaasproductie

Zoals je ziet wordt kaas in iedere uithoek van de wereld gemaakt. Toch komt het grootste gedeelte van de bekende kazen uit maar een paar landen: Italië, Nederland, Frankrijk en Zwitserland. Hieronder vind je een overzicht van de verschillende landen en hoe vaak ze in deze top 30 voorkomen.

Overzicht landen in deze top 30

^{( n.b. van één kaas (cottage cheese) is de herkomst onbekend. Vermoedelijk ligt dit ergens in het midden-oosten. )}