In Nederland worden veel aardappelen gegeten. We frituren, bakken, stampen of koken ze bijvoorbeeld. Gemiddeld eten we 72 gram per dag aan aardappelen. Jongere mensen in Nederland eten minder aardappelen dan oudere mensen. Aardappels kun je bij de groentespecialist of bij de supermarkt kopen.

De meest gegeten soort aardappel is de Bildtstar aardappel. En de meeste aardappelen worden in niet stedelijke gebieden en in het noorden van Nederland gegeten. Per week wordt er zo een 3,5 dag aardappelen gegeten door Hollanders.

Er is een verschil tussen mannen en vrouwen als we kijken naar de consumptie van aardappelen, zo eten mannen gemiddeld 80 gram aardappels per dag en vrouwen rond de 60. Ook per leeftijd verschilt de consumptie van aardappelen.

Bildtstar

Schilkleur: Rood

Bereidingswijze:

Wanneer kun je deze aardappel kopen?

Kooktype:

Een andere naam voor de Bildtstar is de luie huisvrouw aardappel. Deze grappige naam komt omdat je bij deze aardappel eigenlijk niets fout kunt doen. Zelfs na uren doorkoken valt de aardappel nog niet uit elkaar.

Van oorsprong komt de Bildtstar uit de Friese gemeente Het Bildt. Daar komt dan ook de naam Bildtstar vandaan.

Doré

Schilkleur: Geel

Bereidingswijze:

Wanneer kun je deze aardappel kopen?

Kooktype:

De Doré aardappel is een kruising die gemaakt is door I.H. Bierma, namelijk deze: Eersteling X (Record x (Bravo x Alpha)). Deze kruising werd in 1939 gemaakt, maar pas in 1947 is de Doré op de markt gekomen.

Aan het kweken van de Doré zitten wat nadelen, zo is de aardappel bijvoorbeeld behoorlijk vatbaar voor schurft, voor de virusziekten Y^N en het A-virus, ook zijn de bladeren erg vatbaar voor de aardappelziekte, de knol hierin tegen niet. Wel is de plant voor de wratziekte niet vatbaar en bijna niet vatbaar voor kringerigheid, bladrol en stengelbont.

Eigenheimer

Schilkleur: Geel

Bereidingswijze:

Wanneer kun je deze aardappel kopen?

Kooktype:

De Eigenheimer is sinds 1893 te koop en is hiermee één van de oudere aardappelsoorten in Nederland. In het noorden van Nederland wordt deze aardappel ook Borgers genoemd. Vroeger werd de Eigenheimer alleen in Zeeland verbouwd omdat hij het beste gedijt op kleigrond.

Hoewel het geen makkelijk te schillen aardappel is door de diepe ogen, maar wie echt van aardappels houdt, zal deze aardappel zeker waarderen. Omdat de aardappel gemakkelijk uit elkaar valt tijdens het koken, is deze heel erg geschikt voor bijvoorbeeld puree.

Frieslander

Schilkleur: Geel

Bereidingswijze:

Wanneer kun je deze aardappel kopen?

Kooktype:

De Frieslander komt uit Friesland en doet het goed in de klei daar, maar deze aardappel groeit ook goed in zanderige grond. De aardappel is te herkennen aan de redelijk gele kleur aan de binnen kant en ovale vorm.

De Frieslander heeft een goede smaak en is hierdoor op veel manieren inzetbaar in de keuken. Zo kan hij afgekoeld goed in een salade gegeten worden, maar je kunt hem ook lekker opbakken, frituren of poffen.

Irene

Schilkleur: Rood

Bereidingswijze:

Wanneer kun je deze aardappel kopen?

Kooktype:

De Irene aardappel wordt in het noorden van het land geteeld en doet het heel goed in de kleigrond daar. De beste manier om deze manier te koken in een klein laagje water en ze laten stomen tot ze gaar zijn.

Het is wel wat verveleng om deze aardappel te schillen omdat de Irene redelijk diepe ogen heeft. Deze aardappel kun je zo een één tot drie weken bij acht tot twaalf graden bewaren. Wel moet je ze op een donkere, goed geventileerde en droge plaats bewaren en zeker niet in een plastic zak, maar in bijvoorbeeld een jute zak aangezien de aardappelen moeten ademen.

Malta

Schilkleur: Geel

Bereidingswijze:

Wanneer kun je deze aardappel kopen?

Kooktype:

De Malta aardappel is eigenlijk geen ras, maar zijn zo genoemd omdat ze van de eilandenstaat Malta komen. De hoofdsoort die we in Nederland hebben aan Malta aardappelen zijn Alpha aardappelen. Op de eilanden Gozo en Malta wordt pootgoed uit Nederland uitgezet.

De Malta aardappels hebben een speciale smaak doordat ze in rode kleigrond groeien en er is weinig bestrijdingsmiddel nodig door de hoge temperatuur (’s-Zomers) en de zeewind. De aardappelen worden voor het grootste deel handmatig uit de grond gehaald door de plus minus 1400 aardappelboeren op de eilanden.

Nicola

Schilkleur: Geel

Bereidingswijze:

Wanneer kun je deze aardappel kopen?

Kooktype:

In 1974 hebben boeren kweekrecht gekregen om de Nicola aardappel te verbouwen, maar het ras bestaat al sinds 1964. De Nicola heeft een mooie ovale vorm, vlakliggende ogen en de binnenkant van de aardappel is geel. De smaak is enigszins zoetig.

De kruising van de aardappel die de Nicola vormt (clivia x 6430/1011) werd gemaakt door het Duitse Saatzucht Soltau-Bergen. Van Rijn B.V., een handelsmaatschappij uit Nederland, was de eerste die in 1975 de Nicola op de markt bracht en kon deze het hele jaar door in de schappen bezorgen, dit door de aardappelen ook uit Cyprus, Israël en Marokko te laten komen.

Opperdoezer Ronde

Schilkleur: Geel

Bereidingswijze:

Wanneer kun je deze aardappel kopen?

Kooktype:

De Opperdoezer is een aardappel met een beschermde oorsprongsbenaming. Dus dat houdt in dat de Opperdoezer alleen zó genoemd mag worden als hij daadwerkelijk uit Opperdoes komt in Noord-Holland. Het is een heel fragiele aardappel omdat hij maar een dun schilletje heeft, dit is dan ook direct de belangrijkste reden waarom de Opperdoezer hand gerooid is.

De schil en het vlees hebben een speciale (kenmerkende) smaak door de grond waar ze uitkomen; deze is namelijk zwavelrijk. Door het dunne schilletje leent deze aardappel zich er goed voor om met schil en al op gegeten te worden. Ook heeft de Opperdoezer een laag zetmeelgehalte.

Roseval

Schilkleur: Rood

Bereidingswijze:

Wanneer kun je deze aardappel kopen?

Kooktype:

De Roseval aardappel is heeft een ovale vorm met vlakke ogen en heeft een hele lekkere, enigszins zoete smaak. De aardappel is ontstaan in 1950 in Bretagne, Frankrijk. Nu wordt deze aardappel ook vanuit Israël en Marokko geïmporteerd.

Sinds 1995 is er een ware opkomst van de Roseval aardappel, met name bij restaurants die het mooi uitziende aardappeltje graag serveren. Naast de smaak ziet deze aardappel er ook nog eens mooi uit; in schijfjes zie je dat het vlees dat licht geel is een soort gemarmerde tekening in het paars heeft. De schil wordt er vaak aangelaten.

Een heel groot nadeel van deze aardappelsoort is dat ze erg vatbaar is voor de aardappelziekte. Om deze reden wordt de Roseval heel erg intensief bespoten met bestrijdingsmiddelen. Helaas slaan aardappelen, net als knoflook en uien, deze bestrijdingsmiddelen op in hun vruchtvlees.

Truffelaardappel

Schilkleur: Geel/Bruin of Donkerpaars tot bijna Zwart

Bereidingswijze:

Wanneer kun je deze aardappel kopen?

Kooktype:

Als je van de smaak van truffel houdt en om deze reden de truffelaardappel koopt, dan zal je waarschijnlijk van een koude kermis thuiskomen. Deze aardappel heet namelijk niet vanwege de smaak zo, maar vanwege de kleur en de vorm. Het neemt niet weg, dat dit een leuke aardappel is om mee te werken in de keuken.

Door het paarse vruchtvlees, die overigens behouden blijft wanneer je de aardappel kookt, kun je borden mooi opfleuren. Wanneer je de truffelaardappel kookt, dan wordt aangeraden de schil aan de aardappel te laten en ongeveer 5 minuten te koken. Na het koken kun je de schil gemakkelijk van de aardappel halen.

Bintje

Schilkleur: Geel

Wanneer kun je deze aardappel kopen?

Kooktype:

In 1905 werd het aardappelras Bintje ontwikkeld door Kornelis Lieuwes de Vries uit Friesland. Deze aardappel is een kruising tussen de Fransen en de Munstersen aardappels. Vijf jaar later kwam het Bintje op de markt.

Het Bintje staat vooral (in Nederland) bekend als dé aardappel voor frietjes, en wordt dan ook veel in de aardappelindustrie hiervoor gebruikt, maar er worden ook veel chips mee gemaakt. Bintjes hebben een neutrale smaak en kunnen hierdoor op redelijk wat gebieden in de keuken worden ingezet.

Lady Rosette

Schilkleur: Rood

Bereidingswijze:

Wanneer kun je deze aardappel kopen?

Kooktype:

Naast de Bintjes aardappels worden ook de Lady Rosette aardappels veel gebruikt voor het maken van (commerciële) chips. Dit komt door het droge, hoge stofgehalte en lage suikers. Lady Rosette aardappels zijn ook goed inzetbaar voor puree en zetmeel.

Het vruchtvlees van de Lady Rosette is door het doorslaan van de schilkleur roze tot rood, wat erg leuk kan staan op je bord. Wat leuk is om te weten, is dat de Lady Rosette genomineerd is geweest voor Europa’s lekkerste aardappel. Dit mede dankzij de zachte ietwat donzige textuur en een smaak die romig aandoet.

Redstar

Schilkleur: Rood

Bereidingswijze:

Wanneer kun je deze aardappel kopen?

Kooktype:

De Red Star aardappel wordt ook wel de Rode Ster of Rode Star genoemd. Het is een afgeleide van de Bildtstar aardappel. Doordat de Red Star een schil heeft die geen barstjes heeft en erg glad is, beschadigd deze aardappel niet zo snel.

De Red Star wordt om haar goede eigenschappen ook gebruikt in kruisingen. Zo is de Mozart bijvoorbeeld een kruising tussen de Redstar en de Caesar aardappel. Deze aardappel is een middellate tot late aardappel zoals men dat noemt.

Vitelotte

Schilkleur: Paars

Bereidingswijze:

Wanneer kun je deze aardappel kopen?

Kooktype:

De Vitelotte aardappel wordt ook wel paarse truffelaardappel of Vitelotte Noir, de Truffe de Chine of Négresse genoemd. Bronnen verschillen over de origine van deze aardappel, volgens de ene is het onbekend, volgens de andere komt deze aardappel uit Frankrijk.

Aangezien de Vitelotte aardappel veel ogen, of pitten, heeft, kun je deze aardappel beter met schil en al koken. Na het koken is het schilletje gemakkelijk te verwijderen. Overigens kleurt het water waarin je de Vitelotte kookt groen van kleur. De paarse kleur van het vruchtvlees blijft behouden tijdens (en na) het koken.

Turbo

Schilkleur: Geel

Bereidingswijze:

Wanneer kun je deze aardappel kopen?

Kooktype:

De Turbo is een gele, ovale aardappel en heeft een mooie gladde schil. Ook is deze aardappel zuiver van kleur en lekker bloemig.

Door de neutrale smaak en mooie vorm is deze aardappel ook erg geschikt voor het maken van chips. Naast het gebruik als kruimig kokende aardappel is de Turbo ook geschikt voor het maken van bijvoorbeeld puree en frietjes.

Prior

Schilkleur: Geel

Bereidingswijze:

Wanneer kun je deze aardappel kopen?

De Prior is een beetje lang en ovaal met vlakke ogen en licht geel vruchtvlees. Wanneer je deze aardappel vroeg rooit, het liefst van kleigrond, dan heb je over het algemeen een vrij goede consumptiekwaliteit. Als de grond wat lichter is, dan neemt de consumptiekwaliteit wat af.

Een voordeel van de Prior aardappel is dat hij niet erg gevoelig is voor het zogeheten stootblauw. Verder is het een vastkokende aardappel met een zuivere kleur.

Inova

Schilkleur: Geel

Bereidingswijze:

Wanneer kun je deze aardappel kopen?

Kooktype:

De Inova wordt gezien als een aardeappel die als een erg goed alternatief kan worden ingezet voor de Frieslander aardappel. De bewaar-, teelt en smaakeigenschappen zijn uitstekend.

Inova aardappelen zijn smaakvol, vastkokend met een lang ovale vorm. Het is een zeer vroege aardappel en met haar wat zoetige smaak is ze als tafelaardappel zeer geschikt. Hoe langer je de Inova bewaart, des te zoeter de aardappel wordt. Een andere naam die wel eens aan de Inova wordt gegeven is de vernieuwde Nicola.

Galante

Schilkleur: Geel

Bereidingswijze:

Wanneer kun je deze aardappel kopen?

Kooktype:

De Galante aardappel kan heel goed worden gebruikt als krielaardappeltje en heeft een fijne schil. Je kunt deze aardappel goed in de schil bakken bijvoorbeeld. De aardappel is lang en ovaal van vorm.

Het is niet bekend wanneer de Galante precies kan worden gekocht. Wel is bekend dat het een vroege aardappel is. Hij heeft geel vruchtvlees en een mooie gladde gele schil. De meeste Galante aardappelen komen uit Frankrijk.

Eersteling

Schilkleur: Geel

Bereidingswijze:

Wanneer kun je deze aardappel kopen?

Kooktype:

Ongeveer 70 tot 90 dagen na het planten van de Eersteling aardappel kun je deze oogsten. De planting gebeurd tussen maart en mei, dus worden ze vanaf juni geoogst. Een nadeel is dat deze aardappel redelijk gevoelig is voor nachtvorst. Nachtvorst kan er namelijk voor zorgen dat de groei stagneert. De Eesteling bedankt zijn naam aan het feit dat hij als een van de eerste aardappels wordt geleverd.

Naast het gebruik als bak- en kookaardappel, kun je deze ook goed in de magnetron bereiden. William Sim heeft de aardappel in 1891 gekweekt en is onder andere te verkrijgen onder de namen “Midlothian Early” of “Duke of York”. De Eersteling kan niet erg lang worden bewaard. Naaste de (originele) gele Eersteling bestaat er ook een mutant die rood van kleur is.

Alpha

Schilkleur: Geel

Bereidingswijze:

Wanneer kun je deze aardappel kopen?

Kooktype:

Deze mooie kruimige aardappel is vanuit het buitenland al vrij vroeg in het jaar te verkrijgen (voorjaar), maar is eigenlijk een late aardappel soort. Omdat deze aardappel niet echt vatbaar is voor ziekten kun je deze ook gemakkelijk biologisch krijgen. Wel moet hierbij een kanttekening worden geplaatst, namelijk dat deze aardappel wel enigszins vatbaar is voor de aardappelziekte Phytophthora Infestans, maar kan biologisch worden bespoten hiertegen.

Doordat de Alpha een grote opbrengst heeft bij het oogsten is het een populaire aardappel bij de aardappelboeren. In 1925 is deze aardappel geweekt door de kweker J.C. Drost. De Alpha komt voor in het Middellandse Zeegebied, Mexico en Noord-Europa.

Veel gestelde vragen

Wat zijn de verschillende soorten kooktypen bij aardappelen?

Er zijn verschillende soorten aardappelen, en deze kunnen worden ingedeeld in een kooktype. Eten en drinken info.nu heeft er een lijstje van gemaakt: 

• Vastkokend: Tijdens het koken blijft een vastkokende aardappel heel en de vorm wordt behouden. Je kunt deze aardappel frituren, bakken, in een salade en / of in een ovenschotel verwerken. De Accent en de Lady Christel zijn voorbeelden van dit soort aardappelen.
• Vrij vastkokend: Bij de vrij-vastkokende aardappels wordt de aardappel aan de buitenkant wat kruimig, maar verder blijft hij heel tijdens het koken. Ook deze aardappelen kun je gebruiken voor bakken, koken, in salades, frituren en / of in salades.
• Kruimig: Als je een kruimige aardappel hebt gekookt is de buitenkant los en kruimig van structuur, maar het binnenste is nog behoorlijk stevig. Je kunt dit soort aardappelen gebruiken voor stamppotten en / of ovenschotels, maar ook voor puree.
• Zeer kruimig: Wanneer je een kruimige aardappel kookt, dan vallen ze zonder al te veel moeite uit elkaar. Een andere naam voor zeer kruimige aardappels is afkokers. Je kunt dit soort aardappelen gebruiken voor soufflé, puree, stamppot en soep. Doré, Red Star en de Eigenheimer zijn voorbeelden van zeer kruimige aardappelen.

Waar komen aardappelen vandaan?

Van origine komen de aardappels uit Zuid-Amerika, dit weten we omdat er bijvoorbeeld in graftombes pottenzijn gevonden die gemaakt waren in aardappelvorm. Vervolgens hebben de Spanjaarden in de 16e eeuw de aardappelen meegenomen vanuit Peru en Chili.

Rond 1727 zijn mensen in Nederland pas begonnen met het telen en verbouwen van de piepers. In het begin werd de aardappel vooral gezien als eten voor de schepelingen en de armen, mede omdat scheurbuik kon voorkomen worden door het hoge gehalte aan Vitamine C.

Een belangrijk schilderij waarop de aardappel te zien is, is “De aardappeleters” van Van Gogh. Op dit schilderij zie je armen aardappelen eten.

Wat zijn de beste aardappelen om friet mee te maken?

Voor het maken van friet neem je het beste bloemige aardappelen. In Nederland staan vooral de Bintjes erom bekend dat ze zich uitstekend lenen voor het maken van friet.

Bintjes zijn behoorlijk lange en grote aardappelen met behoorlijk wat zetmeel, hierdoor wordt je friet lekker krokant en goudbruin. Naast Bintjes kun je bijvoorbeeld ook de Désiree, Santé, Agria en Première gebruiken voor het maken van frietjes.

Hoe lang kun je gekookte aardappelen bewaren?

Volgens het Voedingscentrum kun je gekookte aardappelen ongeveer 2 dagen in de koelkast bewaren. In de vriezer, bij -18°C, kun je de gekookte aardappelen zo een drie maanden bewaren.

Het Voedingscentrum raadt aan om de aardappel (restjes) die je wilt bewaren snel af te laten koelen. Vervolgens moet je de aardappels goed afsluiten en buiten de koelkast niet langer dan twee uur bewaren.

Hoe lang kun je aardappels bewaren?

Op de aardappelen die je koopt zou in principe een houdbaarheidsdatum moeten staan. Maar zo niet, zijn ze thuis ongeveer 2 tot 3 weken houdbaar. Echter het Voedingscentrum meldt dat je de aardappelen een maand in je keukenkastje kunt bewaren. Wanneer je aardappelen hebt gekocht zal je ze op een donkere plaats moeten bewaren aangezien ze hier langer goed blijven.

Ook is het aan te raden, zeker bij een grotere hoeveelheid aardappelen, om de aardappelen af en toe eens door elkaar te schudden (niet te ruw) en vochtige aardappelen er uit te halen. Verder bewaar je ze in een ademende zak of bijvoorbeeld bak. Het invriezen van rauwe aardappelen wordt afgeraden door het (Nederlandse) Voedingscentrum.

Wanneer zijn aardappelen gaar?

Aardappelen zijn gaar wanneer je ze gekookt hebt en je er met je vork gemakkelijk in kunt prikken. Wanneer er geen weerstand wordt gegeven bij het prikken zijn de aardappelen zelfs perfect gekookt.

Hoe lang moeten aardappelen koken?

Vrij Vastkokende en Vastkokende aardappelen moeten ongeveer 20 minuten koken op een middelmatig tot zacht vuur. (Hangt wat af van de grootte van je aardappel).

Kruimige aardappelen moeten half onder water zo een 15 tot 20 minuten koken. Kijk na een minuut of 15 even of ze al gaar zijn (door er in te prikken), zo niet check iedere minuut tot ze wel gaar zijn. Na het koken moeten ze uitdampen en nagaren door de pan van het vuur te nemen, af te gieten en laten staan met het deksel half op de pan. Dit kan op een warmhoudplaatje of een vlamverdeler. Voor het serveren nog een keertje goed opschudden voor optimale kruimigheid.

Zeer Kruimige aardappelen kook je ook half onder water in ongeveer 10 minuten klaar. Na het koken giet je ze af en doe je er een schone theedoek over waarna je de aardappels (van het vuur af) laat rusten in de pan. Bij het opdienen nog een keer opschudden om ze extra kruimig te maken.

Wat zit er in aardappelen?

Aardappelen bevatten vooral veel koolhydraten. Deze koolhydraten worden hoofdzakelijk door zetmeel gevormd. Hiernaast leveren aardappelen ook vezels, welke zich voornamelijk in de schil bevinden.

Qua vitaminen bevatten ze vitamine C, B6 en in mindere mate ook andere B-vitaminen. Kalium komt ook voor in de aardappel, fosfor en calcium ook, maar in mindere mate.