Volgens het CBS bedroeg de gemiddelde prijsstijging van goederen en diensten in 2022 circa 13%. Energie was in 2022 gemiddeld zelfs 114% duurder dan in het jaar ervoor en droeg daardoor voor een groot deel bij aan deze stijging.
Een lagere koopkracht betekent dat huishoudens meer geld moeten uitgeven om dezelfde producten en diensten te blijven kopen als voorheen. Dit kan leiden tot financiële stress in huishoudens.
Inhoudsopgave []
Onderzoeksresultaten
Voornaamste conclusies
De belangrijkste conclusies van het onderzoek zijn:
- Ruim 70% van de Nederlandse relaties staat onder hogere druk door de huidige inflatie
- Dit uit zich vooral in meer gesprekken over geldzaken, het minder vaak doen van leuke dingen en het uitstellen van belangrijke beslissingen, maar ook in mindere intimiteit en het vaker maken van ruzie
- Vooral jongeren onder de 30 jaar en stellen met oudere kinderen praten veel vaker over geldzaken (respectievelijk 78% en 83%)
- Bijna 1 op de 5 stellen heeft vaker ruzie dan een jaar geleden
- Vooral in Zuid-Nederland wordt nu meer ruzie gemaakt (door 22% van de koppels)
- Met name stellen met oudere kinderen en laag- en middelhoog opgeleide stellen stellen meer beslissingen uit (respectievelijk 62%, 51% en 49%)
- Vooral vrouwen vinden dat ze minder vaak leuke dingen doen (50%), onder mannen ligt dit percentage op 45%
- Kijkend naar de gezinssituatie zijn het met name de stellen met oudere kinderen die minder vaak leuke dingen doen (61%)
- De intimiteit is afgenomen onder 30% van de stellen zonder kinderen en onder 35% van de laag opgeleiden
Algemeen
Ruim 70% van de Nederlandse relaties staat onder grotere druk door de huidige inflatie. Meer stress wordt vooral ervaren door meer frequente gesprekken over geld (onder 71% van de stellen), beperkte mogelijkheden voor het doen van leuke dingen (onder 47% van de stellen) en het uitstellen van belangrijke beslissingen (onder 46% van de stellen).
Bij bijna 30% van de Nederlanders is de inflatie ook van invloed op hun seksleven: zij geven aan minder vaak intiem te zijn. Daarnaast geeft bijna 1 op de 5 volwassenen aan vaker ruzie te hebben met hun partner.
| Beetje meer | Veel meer | |
| We praten vaker over geld | 52% | 19% |
| We hebben vaker ruzie | 14% | 3% |
| We stellen belangrijke beslissingen uit | 37% | 9% |
| We doen minder vaak leuke dingen | 36% | 11% |
| We zijn minder vaak intiem | 20% | 9% |
Circa 20% van de stellen geeft aan dat de prijsstijgingen niet slechts van enige invloed op hen zijn, maar van van zeer grote invloed. Ze praten veel vaker over geld (19%), doen veel minder vaak leuke dingen (11%), stellen beslissingen veel vaker uit en zijn veel minder vaak intiem (beiden 9%) of hebben veel vaker ruzie (3%).
Praten over geld
Het percentage stellen met een leeftijd onder de zestig jaar dat aangeeft meer over geld te praten, ligt redelijk stabiel tussen de 71% (50-59 jaar) en 78% (<30 jaar). Onder 60-plussers ligt dit percentage op 56%.
| Beetje meer | Veel meer | |
| < 30 jaar | 45% | 33% |
| 30 -39 jaar | 46% | 31% |
| 40 - 49 jaar | 58% | 20% |
| 50 - 59 jaar | 53% | 18% |
| 60+ jaar | 54% | 11% |
Kijkend naar de gezinsvorm van de ondervraagden, bleken het vooral de gezinnen met oudere kinderen te zijn die meer frequent over financiën praten (83%). Onder meerpersoonshuishouden zonder kinderen lag dit percentage op 68%.
| Beetje meer | Veel meer | |
| Eenpersoons | 45% | 25% |
| Meerpersoons zonder kinderen | 52% | 16% |
| Met kinderen tot 12 jaar | 51% | 23% |
| Met kinderen 13-18 jaar | 63% | 20% |
Vaker ruzie
Financiële stress kan ook leiden tot meer onderlinge ruzies. Gemiddeld zegt bijna 1 op de 5 stellen dat ze het afgelopen jaar meer frequent ruzie hebben gemaakt.
Ruim 3% geeft zelfs aan heel veel vaker ruzie te hebben gemaakt. Twee keer zoveel stellen tussen de 30-39 jaar habben meer ruzie dan 60-plussers: respectievelijk 25% en 12%.
| Beetje meer | Veel meer | |
| <30 jaar | 16% | 7% |
| 30 - 39 jaar | 21% | 4% |
| 40 - 49 jaar | 17% | 4% |
| 50 - 59 jaar | 15% | 4% |
| 60+ jaar | 10% | 2% |
Daarbij blijken het de Zuid-Nederlanders te zijn die het meest temperamentvol of het meest gevoelig voor financiële stress zijn. In Zuid-Nederland maakt gemiddeld 23% van de stellen vaker ruzie dan een jaar geleden. In de overige regio's ligt dit percentage op gemiddeld 16%.
| Ja | |
| Noord-Nederland | 17% |
| Oost-Nederland | 15% |
| Zuid-Nederland | 23% |
| West-Nederland | 17% |
Uitstellen van beslissingen
Inflatie en verlaagde budgetten hebben ook tot gevolg dat het moeilijker is sommige beslissingen te nemen of plannen te maken. De aanschaf van een nieuwe auto? Het boeken van een verre reis? Wisselen van baan? Op dit moment maakt niet iedereen deze beslissingen gemakkelijk.
Vooral onder gezinnen met oudere kinderen (tussen de 12 en 18 jaar) worden meer beslissingen uitgesteld. Dit geldt voor ruim 6 op de 10 gezinnen met oudere kinderen.
Van de alleenstaanden, stellen zonder kinderen en stellen met jonge kinderen geeft 4 op de 10 aan beslissingen vaker uit te stellen.
| Beetje meer | Veel meer | |
| Eenpersoons | 33% | 8% |
| Meerpersoons zonder kinderen | 35% | 9% |
| Met kinderen tot 12 jaar | 40% | 8% |
| Met kinderen 13-18 jaar | 53% | 9% |
Een andere conclusie die getrokken kan worden is dat het uitstellen van beslissingen vooral een rol speelt onder laag- en middelhoog opgeleide respondenten.
Ongeveer de helft van de laag en middelhoog opgeleiden geeft aan beslissingen uit te stellen. Onder hoogopgeleiden ligt dit percentage wat lager: op ongeveer 35%.
| Ja | |
| Opleiding laag | 51% |
| Opleiding midden | 49% |
| Opleiding hoog | 36% |
Minder vaak leuke dingen doen
Vrouwen ervaren een iets sterkere daling in het aantal uitstapjes of het doen van leuke dingen dan mannen. De helft van de vrouwen vindt dat ze minder vaak leuke dingen doet. Bij de mannen geeft 45% aan minder uitstappen te maken.
| Ja | |
| Man | 45% |
| Vrouw | 50% |
Kijkend naar de gezinssituatie van de respondenten, blijken het weer de gezinnen met oudere kinderen te zijn die de meeste gevolgen ervaren van de recessie: 61% van hen geeft aan minder vaak leuke dingen te doen. Onder stellen zonder kinderen ligt dit percentage op 46%.
| Beetje minder | Veel minder | |
| Eenpersoons | 40% | 13% |
| Meerpersoons zonder kinderen | 34% | 12% |
| Met kinderen tot 12 jaar | 37% | 8% |
| Met kinderen 13-18 jaar | 47% | 14% |
Minder intimiteit
Het zijn vooral de stellen zonder kinderen en de stellen met jonge kinderen die melden door de economische situatie minder vaak intiem te zijn (respectievelijk 30% versus 29%). De alleenwonende respondenten ervaren dit het minst vaak (22%).
| Beetje minder | Veel minder | |
| Eenpersoons | 16% | 6% |
| Meerpersoons zonder kinderen | 21% | 9% |
| Met kinderen tot 12 jaar | 21% | 8% |
| Met kinderen 13-18 jaar | 11% | 12% |
Er lijkt een verband te bestaan tussen het opleidingsniveau van de respondenten en de mate waarin ervaren wordt dat de intimiteit is afgenomen.
Van de laagopgeleiden geeft 35% aan minder vaak intiem te zijn, bij de middenhoog-opgeleiden ligt dit percentage op 25% en bij de hoogopgeleiden op 21%.
| Ja | |
| Opleiding laag | 35% |
| Opleiding midden | 29% |
| Opleiding hoog | 21% |
Onderzoeksopzet
Dit onderzoek is in januari 2023 uitgevoerd in opdracht van Aanbiedingenfolders.nl en in samenwerking met Panelwizard. Aan de hand van een online survey zijn 1102 Nederlanders boven de 18 jaar ondervraagd.
Dit waren allen Nederlanders die in een (liefdes)relatie van minimaal 1 jaar zaten. Het doel van het onderzoek was het verkrijgen van inzicht in de wijze waarop inflatie het afgelopen jaar van invloed is geweest op de relaties van Nederlanders.
De samenstelling van de groep respondenten vormde een goede afspiegeling van de Nederlandse samenleving. Er is rekening gehouden met het geslacht van de deelnemers, hun leeftijd, gezinssituatie, arbeidsparticipatie, opleidingsniveau en regio van herkomst.
Onderzoeksvragen
De deelnemers kregen onderstaande stellingen voorgelegd.
In vergelijking tot een jaar geleden:
- Praten we vaker over geld
- Hebben we vaker ruzie
- Stellen we beslissingen vaker uit
- Doen we minder vaak leuke dingen
- Zijn we minder vaak intiem
De vragen kenden de volgende beoordelingsschaal:
- Dit geldt niet voor mij / ons
- Dit geldt in enige mate voor mij / ons
- Dit geldt in sterke mate voor mij / ons
