25 Feiten over Koffie

- Koffie is na ruwe olie het meest verkochte bulkgoed ter wereld en vertegenwoordigt een waarde van bijna 85 miljard euro.

- In tegenstelling tot wat er over het algemeen gedacht wordt, dehydrateert koffie niet. Alhoewel het een diureticum (vochtafdrijvend middel) is, bevat het te veel water om je uit te kunnen drogen.

Koffie is een ongelofelijk product. De geur van een vers gezette bak goede koffie werkt zowel bedwelmend als stimulerend en de eerste slok smaakt nog meer dan sensationeel. Buiten dat is de ‘kick’ die je van koffie krijgt niet alleen aangenaam maar op de meest vermoeiende ochtenden soms zelfs een pure noodzaak. Wie kan zich nu nog een leven zonder koffie voorstellen?

Dat is in het verleden wel eens anders geweest. Wist je dat koffie bijvoorbeeld in Mekka en het Ottomaanse Rijk lange tijd verboden zijn geweest en dat op het drinken van het welhaast goddelijke brouwsel de doodstraf stond? Gelukkig is dat vandaag de dag wel anders en mogen zelfs de bedevaartreizigers in Mekka ongestraft een Latte Macchiato in de Amerikaanse keten Starbucks drinken.

De geschiedenis van koffie gaat waarschijnlijk terug tot in de 14e eeuw, waar Ethiopische herders de koffiebonen kookten en het aftreksel hiervan opdronken. Overigens werden deze koffiebonen vermoedelijk in de 11e eeuw al gegeten in een soort van ‘koek’ gemaakt van schapenvet en koffiebessen. In de 16e eeuw zette koffie voet op het Europees continent toen er een koffiehuis in Venetië geopend werd.

Kijken we iets dichter bij huis dan zien we dat Nederland vanaf het jaar 1616 langzaamaan kennis begon te maken met koffie. Koffie was allereerst nog een zeer duur en exotisch product. Daarom heeft de Verenigde Oost-Indische Compagnie een (gestolen) koffieplant naar de kolonies in Indonesië gebracht om ze daar in grote schaal te kunnen telen. Hierdoor groeide Nederland, en met name Amsterdam, uit tot het absolute centrum van de wereldwijde koffiehandel.

Omdat we koffie zo’n geweldig product vinden zijn we een zoektocht begonnen naar de geschiedenis, het heden en de toekomst van de koffiecultuur in Nederland. Met dank aan vele koppen van het zwarte goud zijn we tot het volgende artikel gekomen. Ben je benieuwd naar alle leuke, bijzondere, interessante en soms bizarre feiten en statistieken die we onderweg zijn tegengekomen? Lees hieronder dan snel verder!

Koffie consumptie in Nederland

Zoals je hierboven al las is de consumptie van koffie in Nederland in het begin van de 17e eeuw van start gegaan. Wel duurde het nog tot het midden van die eeuw voor de vraag echt op gang kwam. Het eerste koffiehuis van Nederland opende in het jaar 1663 in Amsterdam en Den Haag volgde niet veel later. Dankzij de vele koffieplantages op onder andere Batavia, Celebes en Sumatra groeide Nederland uit tot een wereldmacht op het gebied van de koffiehandel. 

Dit veranderde toen de burgervader van Amsterdam in het jaar 1714 een koffieplantje cadeau gaf aan de Zonnekoning, Lodewijk XIV van Frankrijk. Tien jaar later werd in het geheim een stekje van deze plant naar de Nieuwe Wereld gebracht waar de plant het zo goed deed dat er binnen de 50 jaar bijna 20 miljoen afstammelingen waren: Nederland is zijn monopolie verloren.

Ondanks het verliezen van de wereldmarkt is de koffie sindsdien nooit meer verdwenen uit Nederland. Koffie staat na kraanwater nog altijd op de tweede plek qua meest gedronken dranken in Nederland en op wereldschaal zijn de Nederlanders het volk dat de meeste kilo’s aan koffie verschalken (hierover later meer).

Koffie consumptie statistieken

Hoeveel mensen drinken koffie?

Steeds minder mensen in Nederland drinken koffie. Waar in 2018 nog 82% van de Nederlanders genoten van een bak koffie is dat in 2020 gedaald naar 79%. De daling is vooral groot bij het aandeel 35- tot 54-jarigen. Van 84% in 2018 naar ‘slechts’ 79% in 2020. Het zijn met name de mannen die gestopt zijn met koffie drinken.

Hoe vaak drinken mensen koffie?

De meeste koffiedrinkers zijn hier de hele week trouw aan: maar liefst 66% van alle Nederlanders dronk in 2020 dagelijks tenminste één kop. Dat is wel iets minder dan in 2018, waar het percentage nog op 67% lag.  

Kopjes koffie per dag

De Nederlander dronk in 2020 gemiddeld 4 koppen koffie per dag. Dat is in vergelijking met de cijfers over 2018 iets minder: toen dronk de Nederlander gemiddeld 4,1 koppen koffie per dag. Mannen drinken meer koffie dan vrouwen: 4,4 om 3,5.

Welke soort koffie is het meest populair?

Nederlanders zijn echte liefhebbers van zwarte koffie. Het is niet alleen de meest gedronken maar óók de liefst gedronken variant. Wat wel opvalt is dat in vergelijking met 2018 mensen minder vaak zwarte koffie zijn gaan drinken maar dat het bij de liefhebbers wel meer en meer de populairste variant wordt. Dit komt waarschijnlijk door het steeds exotischer wordende assortiment aan zwarte koffie. 

Wel is er een klein verschil tussen mannen en vrouwen. Zo zijn mannen een veel grotere fan van zwarte koffie dan vrouwen. Vrouwen drinken liever koffie varianten met melk. Zoals bijvoorbeeld een Cappuccino of Latte Macchiato. 

Wat doet men in de koffie?

Alhoewel zwarte koffie de meest favoriete koffie is voor de meeste menen wordt deze over het algemeen niet zwart gedronken. Maar liefst 75% doet op z’n minst één toevoeging aan de koffie. Suiker en koffiemelk of koffiecreamer en melkpoeder zijn het meest geliefd maar ruim een kwart van de mensen voegt bijna standaard gewone melk of kunstmatige zoetjes toe. 

Hoe wordt de koffie het liefst bereidt

De vertrouwde filterkoffie blijft nog altijd de meest populaire manier om een bak koffie te zetten. De veel gehate én geliefde senseo-koffie volgt op korte afstand. De laatste jaren zien we vooral een opkomst in volautomatische espressomachines en de koffiezetapparaten die met cups gebruikt kunnen worden zoals die van Dolce Gusto, Nespresso of Lavazza. Daar tegenover staat dat de ooit zo geliefde perculator en de cafetiére inmiddels zo goed als nooit meer uit de kast worden gehaald. Het gemak dient de mens.

Waar wordt koffie met name gekocht?

Zoals te verwachten valt haalt bijna iedereen hun koffie voor thuis gewoon bij de supermarkt. Dit geldt voor maar liefst 90% van de mensen. Speciaalzaken groeien langzamerhand wel in bekendheid, inmiddels maakt 11% van de koffiedrinkers hier gebruik van. In tegenstelling tot bij zeer veel andere producten blijft aankoop over het internet enigszins achter. Slechts 7% koopt hun koffie online.

Hoeveel mensen letten op duurzaamheid?

Meer en meer mensen houden graag rekening met de fragiele staat van het wereldwijde milieu. Dat heeft er toe geleid dat inmiddels bijna de helft van de mensen hier ook rekening mee houdt wanneer ze koffie kopen. Met name het fairtrade keurmerk is dan een belangrijk element dat ze op de verpakking terug willen zien. Fairtrade garandeert niet alleen dat er op het milieu gelet wordt tijdens de teelt van de koffieplanten maar ook dat de mensen die betrokken zijn bij de teelt een eerlijke prijs voor hun koffiebonen krijgen.

Hoe zuinig gaat men om met koffie?

De Nederlander wordt als een zuinig mens gezien en dat blijkt ook wel uit het feit hoe weinig gezette koffie uiteindelijk in de spoelbak eindigt. Slechts 20% van de koffiedrinkers gooit tenminste eenmaal per week gezette koffie weg. En gebeurt het dan toch dan is het in de regel enkel het bodempje dat weggegooid wordt. Iets meer dan 10% van de mensen gaat iets minder zuinig om met hun koffie, die gooien tot wel een hele pot weg.

Waarom drinkt men koffie?

De vraag waarom mensen koffie drinken valt eenvoudig uit te leggen. We vinden het lekker, zowel in smaak als effect! Koffie zorgt ervoor dat mensen blij, alert en geconcentreerd worden of blijven. Dit gelukkig zonder de grote gevolgen die drugs wel met zich meedragen.  

Koffieshops in Nederland

De 10 beste koffiebars van Nederland

Wie aan koffieshops denkt zal in Nederland vaak de link leggen met de ‘coffeeshops’ waar softdrugs semi legaal aangeboden wordt. Er zijn daarentegen bijzonder veel hippe en stoere koffiehuizen waar de beste koffies ter wereld door de top van de Nederlandse barista’s gebrouwen en uitgeschonken worden. Daarom hebben we een overzicht gemaakt naar wat wij de tien beste koffieshops van Nederland vinden!

1. The Village Coffee & Music (Utrecht)

Bij The Village in Utrecht worden twee van de grootste heerlijkheden in het leven op een prachtige wijze gecombineerd. Geen suffe en saaie koffie met wat zeurderige muziek op de achtergrond maar juist levendige en soms zelfs bombastische punk en indiemuziek die uit de speakers knalt.  De inrichting is zoals je mag verwachten stoer met een vintage look en van tijd tot tijd kan je er zelfs van live muziek genieten.

2. Scandinavian Embassy (Amsterdam)

Je zou je zomaar in Stockholm wanen wanneer je bij de Scandinavian Embassy binnenstapt, veel hout met een robuust karakter en warm licht. Deze toffe bar die door twee Zweden gerund wordt biedt naast de beste in Scandinavië gebrande koffie ook heerlijke Scandinavische seizoensgerechten aan, tot en met beren- en elandvlees aan toe.

3. Man met Bril Koffie (Rotterdam)

Man met Bril Koffie is de bekendste en waarschijnlijk ook beste koffiebar van Rotterdam en omstreken dat bijna een merk op zich is geworden. De tent is gelegen in de Rotterdamse Agniesebuurt waardoor het absoluut een blokje omlopen is wanneer je in het centrum bent maar dit is meer dan de moeite waard. Bijzonder van Man met Bril Koffie is dat ze op locatie de eigen koffie branden.

4. FUKU (Amsterdam)

Vanzelfsprekend is Amsterdam binnen Nederland van oudsher al het Mekka van koffiehuizen. Het barst er van de speciale koffiebarretjes waar de meest bijzondere variëteiten van koffie beschikbaar zijn die je nergens anders in het land gaat kunnen vinden. En één van de meest bijzondere van Amsterdam vind je in het inmiddels steeds hipper wordende Bos en Lommer. Dat de vaste barista tweede is geworden op het World Barista Championship zegt genoeg.

5. Black & Bloom (Groningen)

In het uiterste noorden van het land vind je in Groningen de specialty koffiebar Black & Bloom waar eigenaar Gerben Engelkes met volle toewijding de beste koffie van Noord-Nederland voorzet. De plannen om zelf koffie te branden zijn inmiddels gemaakt, wat een bezoekje aan Black & Bloom in de toekomst nog meer de moeite waard maakt.

6. Screaming Beans (Amsterdam)

We belanden weer terug in Amsterdam en wel bij koffieshop Screaming Beans waar de barista Bonnie van Poortvliet inmiddels ook plannen heeft haar eigen koffie te branden. Eén van de fijnste koffiebarretjes van Amsterdam waar je altijd terecht kunt voor uitstekend advies en natuurlijk overheerlijke koffie, en dat midden in het centrum.

7. Espressofabriek (Amsterdam)

We blijven nog eventjes in Amsterdam en wel bij de Espressofabriek. De Espressofabriek is de eerste specialty koffiebar van onze hoofdstad en heeft inmiddels een volledig nieuw pand op het Amsterdamse Westergasterrein waar ze op de eerste etage het koffielab hebben waar ze zorgvuldig bezig zijn met steeds nieuwe soorten koffie te branden.

8. Tigershark Coffee (Scheveningen)

Scheveningen is meer dan alleen een boulevard aan het strand en Tigershark Coffee bewijst dat als de beste. Een super relaxte surferssfeer en de geur van de best gezette koffie van de regio rond Den Haag. Wat wil een mens nog meer? Eigenaar Vinnie Zwaan maakt gebruik van koffie van grote namen zoals Shokunin, White Label en zelfs het wereldberoemde Five Elephant uit Berlijn.

9. Koffie bij Teun (Breda)

Natuurlijk mogen we de provincie Noord-Brabant in deze lijst niet overslaan en waar kan je dan beter terecht dan bij Koffie bij Teun in Breda? Barista Teun Fransen wordt landelijk erkend als één van de beste barista’s en Koffie bij Teun wordt dan ook gezien als één van de beste koffiebarren van het land. Na de oprichting in 2013 volgende al snel een nieuw en groot pand in het grote winkelcentrum De Barones waar je op je gemak van de lekkerste koffie van Noord-Brabant kan genieten.

10. First Things First (Nijmegen)

In het oosten van het land is het over het algemeen lastiger om een goede koffiebar te vinden. Het studentikoze en sociale Nijmegen vormt echter een uitzondering op deze regel. Van de vele koffietentjes die je hier kan vinden is First Things First toch wel de favoriet. Een gezellige sfeer en overheerlijke lokaal door Blommers gebrande koffie maken het de wandeling vanuit het centrum absoluut waard.

Het aantal koffieshops in Nederland

De laatste jaren is het aantal koffiebarretjes in Nederland hard aan het stijgen. Zo heeft onderzoeksbureau Datlinq in 2017 bijna 700 speciale koffietentjes geteld, een aantal dat naar verwachting in de jaren nadien alleen maar gestegen is. Vooral in de grote steden is het inmiddels vechten geworden om de aandacht van de consument te trekken. Niet zonder reden overigens, het kennisplatform FoodService Instituut (FSIN) heeft uitgerekend dat de Nederlandse koffiemarkt in 2016 ruim 5 miljard euro waard was.

Bronnen:

https://www.koffiethee.nl/wp-content/uploads/2020/10/KoffieThee_NationaalKoffieEnTheeOnderzoek2020_Rapport_def.pdf